• ชื่อวัด: วัดแม่อายหลวง(แม่อาย)
• ประเภทวัด: วิสุงคามสีมา
• นิกาย: มหานิกาย
• พระภิกษุ: 2 รูป
• สามเณร: 10 รูป
• ลูกศิษย์วัด: 1 คน
• ที่ตั้ง: เลขที่ 40/1 หมู่ 5 แม่อายหลวง ฝาง-ท่าตอน ตำบลแม่อาย อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ รหัสไปษณีย์ 50280
• เนื้อที่: 13 ไร่ 1 งาน 73 ตารางวา
• ผู้มอบกรรมสิทธิ์ที่ดิน: วัดแม่อายหลวง
• โทร: 053-459-127
• แฟกซ์: 053-459-095

วัดแม่อายหลวง เป็นวัดเก่าแก่วัดหนึ่ง ซึ่งมีอายุประมาณ 89 ปี การริเริ่มหมายเขตสร้างวัด โดยมี พ่อแก่ซอ มหาวัน เป็นผู้นำคณะศรัทธาวัดแม่อายหลวง ช่วยอุปถัมป์ก่อสร้างเป็นวัดประจำหมู่บ้านในสมัยนั้นเป็นต้นมา  เนื่องจากการก่อสร้างในสมัยนั้นยังไม่เจริญ สิ่งปลูกสร้างก็ยังไม่มั่นคงถาวร มีเพียงกุฏิไม้ไผ่มุงด้วยหญ้าคา เพื่อใช้เป็นสถานที่ประกอบศาสนพิธี สำหรับชื่อวัดผู้เฒ่าผู้แก่ได้ตั้งตามชื่อของหมู่บ้าน ชื่อว่า วัดแม่อายหลวง ในปีพ.ศ. 2479 ทางวัดก็ได้ขาดเจ้าอาวาส เพราะหวุ่นเจ้าอุ้ยได้ลาศรัทธากลับเมืองพม่า  หลังจากนั้นก็มีพระเตจามาอยู่พรรษาเดียว ทางคณะศรัทธา โดยการนำของ พ่อแก่ซอ มหาวัน ได้ไปกราบอาราธนา เจ้าอธิการสิงห์แก้ว สิริวฑฺฒโน ซึ่งท่านได้อุปสมบทอยู่กับ ครูบากัญจนะ (ครูบาก๋องคำ กญฺจโน) วัดมาตุการาม (บ้านเด่น) มาเป็นเจ้าอาวาสตั้งแต่สมัยนั้นเป็นต้นมา ท่านได้ชักชวนคณะศรัทธาญาติโยมที่มีเพียง 50 กว่าหลังคาเรือน ช่วยกันริเริ่มสร้างวิหารทรงไทยใหญ่ขึ้นหนึ่งหลัง โดยที่ศรัทธาช่วยกันออกไปหาไม้มาทำเสาใหญ่และช่วยกันลากมาจากป่าทุกๆ ต้น จนสำเร็จเป็นวิหารที่ถาวรใหญ่โต รูปทรงสวยงามด้วยศิลปะแบบไทยใหญ่ หลังคาสูงขึ้นเป็นชั้นแบบปราสาท ซึ่งกว่าจะก่อสร้างสำเร็จต้องใช้เวลาหลายปี ด้านกว้างและด้านยาวเท่ากันคือ 22.5 เมตร สิ้นทุนทรัพย์เป็นเงินหลายแสนบาทในสมัยนั้น โดยมีท่านอาจารย์สิงห์แก้ว สิริวฑฺฒโน เป็นประธานการก่อสร้างฝ่ายสงฆ์ ด้านศรัทธามี พ่อแก่ซอ มหาวัน เป็นประธานฝ่ายฆราวาส

• ได้รับอนุญาตตั้งเป็นวัด พ.ศ. 2469
• ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 18 เดือน มิถุนายน พ.ศ. 2536
• วัดพัฒนาตัวอย่าง พ.ศ. 2536

กิจกรรม โครงการบวชชีพราหมณ์  ทุกปี วันที่เริ่ม 23 มีนาคม เวลาเริ่ม 09.00 น. วันที่สิ้นสุด 31 มีนาคม เวลาสิ้นสุด 16.00 น.
- ถวายเป็นพระราชกุศลแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระบรมราชินีนาถ
 กิจกรรม โครงการจัดงานประเพณีบูชาไหว้พระอุปคุต วันที่เริ่ม  วันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 12 เหนือ วันที่สิ้นสุด วันแรม 1 ค่ำ เดือน 12 เหนือ
- บูชาพระอุปคุต
กิจกรรม ถวายทานสลากภัต และประเพณีปอยเทียนออกพรรษา (ประเพณีปอยเหลินสิบเอ็ด) วันที่เริ่ม เดือนเกี๋ยงแรม 8 ค่ำ วันที่สิ้นสุด เดือนเกี๋ยงแรม 8 ค่ำ
-  เป็นพิธีการถวายเครื่องไทยทานแก่พระสงฆ์ โดยทั่วไปจะเริ่มใน วันเพ็ญ เดือน 12 ถึงแรม 1 ค่ำ เดือนยี่ -ประเพณีปอยเทียนออกพรรษา เป็นประเพณีตามความเชื่อของชาวไทยใหญ่ ในช่วงออกพรรษา มีการแห่จองพารา หรือ ปราสาทไม้จำลอง ประดับด้วยกระดาษสี หน่อกล้วย โคมไฟ มีการประกวดจองพารา ประกวดการฟ้อนนกกิ่งกะลา รำโตสัตว์สองเท้า สี่เท้าในวรรณคดี
กิจกรรมสวดมนต์ข้ามปี วันที่เริ่ม 31 ธันวาคม เวลาเริ่ม 22.00 น. วันที่สิ้นสุด 1 มกราคม เวลาสิ้นสุด 24.30 น.
-สวดมนต์เพื่อเป็นสิริมงคลข้ามปี

พระครูวิธานธรรมโสภณ สิริธมฺโม เจ้าอาวาสวัดแม่อายหลวง(แม่อาย)

พระครูวิธานธรรมโสภณ สิริธมฺโม ปัจจุบันอายุ 67 ปี บวชมาแล้ว 47 พรรษา มีลำดับชั้นสมณศักดิ์เป็น พระครูสัญญาบัตร เจ้าคณะอำเภอ ชั้นเอก ปัจจุบันดำรงตำแหน่งเป็น เจ้าอาวาสวัดแม่อายหลวง(แม่อาย) และยังดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าคณะอำเภอ (จอ.)

ประวัติด้านการศึกษาของพระครูวิธานธรรมโสภณ สิริธมฺโม

พระครูวิธานธรรมโสภณ สิริธมฺโม เจ้าอาวาสวัดแม่อายหลวง(แม่อาย) จบการศึกษาศึกษาระดับประถมศึกษาปีที่ 4 (ป.4) จากสถานบันการศึกษาโรงเรียนสามัคคีราษฎรประสาท (บ้านเอก) เมื่อปีการศึกษา พ.ศ.

พระศรีวงศ์ (ครูบาศรีวงศ์)	ไม่ทราบปี พ.ศ. ที่แน่นอน
พระใจ (หวุ่นเจ้าใจ)	ไม่ทราบปี พ.ศ. ที่แน่นอน
พระพรหมา (หวุ่นเจ้าอุ้ย)	ไม่ทราบปี พ.ศ. ที่แน่นอน
พระเตจา	ไม่ทราบปี พ.ศ. ที่แน่นอน
พระเจ้าอธิการสิงห์แก้ว สิริวฑฺฒโน	ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ปี พ.ศ.2479 ถึงปี พ.ศ.2511
พระครูวิธานธรรมโสภณ	ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ปี พ.ศ.2518 ถึงปัจจุบัน

ลอยพระอุปคุตนั้นเป็นประเพณีชาวไทใหญ่ ในอำเภอแม่อาย จัดขึ้นในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 10 ของทุกปี เชื่อว่าพระอุปคุตนั้นสิงสถิตอยู่ที่ ใต้แม่น้ำ หรือสะดือทะเล การลอยพระอุปคุตนั้น ถือว่าเป็นการบูชาท่าน 

ชาวไทใหญ่เชื่อหลังออกพรรษา จะต้องแห่ต้นเทียน พร้อมสิ่งของ เพื่อนำไปถวายแด่พระสงฆ์ จะจัดขึ้น ณ วัดแม่อายหลวง หมู่ที่ 5 บ้านแม่อายหลวง

ชนเผ่าไทใหญ่ หรือฉาน คือกลุ่มชาติพันธ์ูในตระกูลภาษาไท-กะได ซึ่งเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ขนาดใหญ่อันดับสองของพม่า

ภาษาไทใหญ่ และเมืองเหนือ  ภาษาไทใหญ่ หรือภาษาฉาน (ไทใหญ่,ลิ่กไต๊) เป็นภาษาตระกูลไท-กะได ใช้พูดในภาคเหนือของพม่า

เป็นการบวชเณรของชาวไทใหญ่

การจัดการศึกษาภายในวัดแม่อายหลวง(แม่อาย)นั้น จะประกอบไปด้วย

• ศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์
• ศูนย์อบรมเด็กก่อนวัยเรียน
• สถานที่อบรมธรรม
• โครงการลานบุญ ลานปัญญา