• ชื่อวัด: วัดถ้ำดอกคำ
• ประเภทวัด: วัดราษฎร์/พัทธสีมา
• นิกาย: มหานิกาย
• พระภิกษุ: 1 รูป
• ที่ตั้ง: เลขที่ 139 หมู่ 7 สหกรณ์ดำริ ตำบลน้ำแพร่ อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ รหัสไปษณีย์ 50190
• เนื้อที่: 145 ไร่
• โทร: 0811799096

ทำบุญตักบาตร เดือน ๘ เป็ง เหนือ เดือน ๖ ใต้ ตรงกับวันวิสาขบูชาทุกปีจะมีประเพณีสรงน้ำพระธาตุ สรงน้ำรอยพระที่นั่งของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า วัดถ้ำดอกคำตั้งอยู่ที่หมู่ ๑  ตำบลน้ำแพร่ อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย อาคารเสนาสนะประกอบด้วย วิหาร กุฏิสงฆ์ ศาลาไทย โรงครัว ปูชนียวัตถุมี เจดีย์ รอยประทับพระที่นั่งของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า รอยนิ้วมือพระพุทธเจ้า พระพุทธรูปปางต่างๆ วัดถ้ำดอกคำ มีเรื่องราวปรากฏอยู่ในตำนานพระเจ้าเลียบโลก หรือตำนานพระบาทพระธาตุฉบับพิสดารจารึกด้วยภาษาไทยยวน ภาษาบาลี  มีข้อความว่าพระพุทธเจ้าพร้อมด้วยพระยาอินทร์ พระเจ้าอโศก พระอานนท์ พระสารีบุตร และพระโมคคัลลานะได้เดินเทสสันภี ถือการเสด็จไปเทศนาโปรดสัตว์ในนิยมราชธานีน้อยใหญ่ในที่ต่างๆ จนเข้ามาถึงเมืองหริภุญชัย เมืองลี้ เมืองท่าหน้าเตียน เมืองอู่คำใน วันหนึ่งพระพุทธเจ้าเสด็จเพียงองค์เดียวเข้ามานั่งในถ้ำนี้ ขณะนั้นมียักษ์ ๒ ตน ผัวเมียที่อาศัยอยู่ในถ้ำหลวงเชียงดาวเป็นเวลานาน วันหนึ่งออกหาอาหารในบริเวณถ้ำดอกคำนี้(ความจริงพระองค์รู้ไว้ก่อนแล้วว่ายักษ์จะมาทางนี้ แล้วคิดว่าจะทรมาณยักษ์ผู้หยาบช้าตรรี้ให้ตั้งมั่นดำรงอยู่ในศีล) ยักษ์สามีเล็งเห็นชายผู้หนึ่งมีรูปร่างสง่างามนั่งอยู่ในถ้ำ คิดเข้าไปหาเพื่อจับกินเป็นอาหาร พอเข้าไปใกล้พระพุทธเจ้าก็เหาะหนี ยักษ์จึงหยิบเอาก้อนผา(ก้อนหิน)ขว้างตามหลังไปหลายก้อน โดยไปตกที่ริมปากถ้ำ ๒ ก้อน แต่ไม่ถูกพระพุทธเจ้า ยักษ์ตนนี้ได้พยายามอย่างมากที่จะไล่ตามพระพุทธเจ้า แล้วเหาะกลับไปที่ถ้ำเชียงดาว เล่าเรื่องที่เกิดขึนแก่ภรรยาของตน นางยักษ์ผู้เป็นภรรยาจึงได้ชวนผู้เป็นสามีแต่งตบันข้างดอกดอกไม้สิ่งดอกบัวคำมาสักการะพระพุทธเจ้าถ้ำนี้จึงได้ชื่อว่า “ถ้ำดอกคำ” ตั้งนั่นมา ส่วนยักษ์สองผัวเมียตั้งแต่นั้นก็ตั้งอยู่ในศีลในธรรมเรื่อยมา เมื่อชราภาพอยู่มาวันหนึ่งเดินพลาดที่หน้าผาแห่งหนึ่งที่นั่นจึงได้ชื่อว่า “ห้วยผาลาด”(หรือแม่ลาด) มาจนถึงทุกวันนี้ ต่อจากนั้นก็ได้เดินทางต่อไปด้วยอาการเจ็บปวดได้ไปพักนอนตะแคงอยู่ที่ลำห้วยแห่งหนึ่ง ต่อมาได้ชื่อว่า “ห้วยแม่ละงอง” และปัจจุบันนี้มีหมู่บ้านขึ้น เรียกว่า “หมู่บ้านแม่ละงอง” ทุกวันนี้

• วัดพัฒนาตัวอย่าง เมื่อวันที่ 16 เดือน สิงหาคม พ.ศ. 2553
• ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 6 เดือน พฤษภาคม พ.ศ. 2556

เป็นงานประปี ของวัดถ้ำดอกคำ โดยเริ่มงาน วันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๖ ( ๘ เหนือ ) จนถึง วันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๖ ( ๘ เหนือ ) จะมีขบวนแห่พระบรมสารีริกธาตุ และสรงน้ำพระธาตุและรอยพระที่นั่ง ในช่วงกลางคืนจะได้ร่วมกันสวดมนต์ไหว้พระ ฟังเทศธรรม ในช่วงเช้าร่วมกันทำบุญใส่บาตร  ช่วงบ่ายมีแข่งขันยิงปลั้งไฟ

การจัดการศึกษาภายในวัดถ้ำดอกคำนั้น จะประกอบไปด้วย

• ศูนย์อบรมประชาชนประจำตำบล
• โบราณสถานประจำตำบล
• อุทยานการศึกษา