• ชื่อวัด: วัดดอยถ้ำ
• ประเภทวัด: วัดราษฎร์/พัทธสีมา
• นิกาย: มหานิกาย
• พระภิกษุ: 10 รูป
• สามเณร: 4 รูป
• ลูกศิษย์วัด: 1 คน
• ที่ตั้ง: เลขที่ 112 หมู่ 9 บ้านดอยถ้ำ ตำบลน้ำแพร่ อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่ รหัสไปษณีย์ 50230
• เนื้อที่: 27 ไร่ - งาน - ตารางวา
• โทร: 089 – 7445422, 053 – 214548

ในช่วงเวลา ประมาณ พ.ศ. ๒๑๗๐ มีหมู่บ้านแห่งหนึ่งที่ชาวบ้านเรียกกันว่า บ้านดอยถ้ำ เพราะสถานที่แห่งนี้ลักษณะเป็นดอยคือเนินเขาลูกเล็กๆ ช่วงเวลานั้นยังไม่มีวัดและองค์พระธาตุ ยังเป็นป่าดงดิบและมีพันธ์ไม้นานาพันธุ์ขึ้นเต็มดอย จึงเป็นที่ชื่นชอบของผู้คนส่วนใหญ่ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่แห่งนี้ พวกเด็กๆชอบมาเที่ยวเล่นซ่อนหากันเสมอ ประกอบกับสถานที่แห่งนี้เป็นที่สวยงามและร่มรื่นด้วยพันธ์ไม้ต่างๆ มีตำนานเล่าขานจากผู้แก่ผู้เฒ่าทุกรุ่นตลอดมาว่า พระธาตุดอยถ้ำเริ่มสร้างขึ้นในสมัย ท่านขุนเวียงด้งซึ่งเป็นนายทหารชั้นผู้ใหญ่แห่งอาณาจักรล้านนานำกองทหารมาตั้งค่ายอยู่ไม่ไกลจาก ดอยถ้ำนี้มากนัก ขุนเวียงด้งท่านมีลูกสาวคนหนึ่งชื่อ นางจันทน์หอม ซึ่งยังเป็นเด็กอยู่พี่เลี้ยงของนางชอบพานางมาเที่ยวบนดอยถ้ำอยู่เสมอ อยู่มาวันหนึ่งจะด้วยถึงคราวเคราะห์ร้ายของนางหรืออย่างไรก็ไม่ทราบ นางได้หายตัวไป ขุนเวียงด้งผู้เป็นพ่อได้พยายามให้ทหารและชาวบ้านช่วยกันตามหานางแต่ไม่พบ แต่ได้พบรอยงูใหญ่ที่เลื้อยเข้าปากถ้ำ ถ้ำนี้จึงได้เรียกกันว่า ถ้ำงูลืน แต่ก็ยังไม่สามารถพิสูจน์ได้ เนื่องจากปากถ้ำไม่กว้างนัก จะเข้าได้ก็เฉพาะงูเท่านั้น
ด้วยเหตุนี้เอง ท่านขุนเวียงด้งจึงไม่มีใครสามารถเข้าไปหาข้อมูลได้ เมื่อผ่านเลยไปครบ ๓ วัน ท่านขุนเวียงด้งจึงให้สร้างพระธาตุเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้าไว้ เพื่อเป็นอนุสรณ์สถานระลึกลูกสาวของท่าน นับตั้งแต่นั้นมาจวบจนทุกวันนี้ได้มีประชาชนทั่วไปได้มากราบไหว้บูชาพระธาตุเป็นประจำ จึงเกิดมีประเพณีสรงน้ำพระธาตุแห่งนี้ทุกครั้งใน กลางเดือน ๗ (เดือน ๙ ภาคเหนือ) ของทุกปี
เดิมนั้น วัดพระธาตุดอยถ้ำมีผู้จารึกประวัติของวัดไว้หน้าวิหาร แต่ได้ลบเลือนไปตามกาลเวลาจนไม่สามารถจะอ่านได้ใจความ พระอธิการบุญส่ง ธมฺมกาโม (หลวงพ่อบุญส่ง) ท่านได้มาบูรณปฏิสังขรณ์วัดขึ้นมาใหม่ ได้ทำการศึกษาและสอบถามผู้รู้แล้วนำมาเรียบเรียงใหม่ เพื่อเป็นการอนุรักษ์ประวัติความเป็นมาของวัดพระธาตุดอยถ้ำให้อนุชนรุ่นหลังได้ศึกษาต่อไป

• ได้รับอนุญาตให้สร้าง ไม่ทราบวันเวลา
• ได้รับอนุญาตตั้งเป็นวัด เมื่อวันที่ 12 เดือน สิงหาคม พ.ศ. 2548

วัดดอยถ้ำนอกจากจะเป็นวัดที่เก่าแก่สร้างมานานแล้วก็ตาม ยังเป็นสถานที่ที่ตั้งอยู่ใกล้เคียงกับแหล่งท่องเที่ยวที่มีความสำคัญและเป็นที่นักท่องเที่ยวนิยมมากันมาก ทั้งที่เป็นแหล่งท่องเที่ยวตามธรรมชาติ เช่น ออบขาน ที่อยู่ในเขตตำบลน้ำแพร่ ห่างจากวัดดอยถ้ำประมาณ ๑๔ กิโลเมตร นอกจากนี้ก็ยังมีแหล่งท่องเที่ยวอื่นๆที่อยู่ข้างเคียง คือ สวนสัตว์ไนซ์ซาฟารีและพืชสวนโลก ห่างจากวัดดอยถ้ำ ประมาณ ๕ กิโลเมตร ไปทางตัวเมืองเชียงใหม่ (ด้านทิศเหนือของวัดดอยถ้ำ)

วัดดอยถ้ำ ซึ่งมีท่านพระอธิการบุญส่ง ธมฺมกาโม เป็นเจ้าอาวาส ท่านเป็นพระนักพัฒนา ทั้งด้านศาสนสถานและด้านวัตถุ นอกจากนี้ท่านเป็นผู้ให้ความรู้และความคิดทางด้านพุทธศาสนา และด้านการให้กำลังใจแก่ผู้ที่ตกทุกได้ยากโดยท่านได้ประกอบพิธีสวดนพเคราะห์ใหญ่ สวดสืบชาตาหลวง สวดเสริมบารมี สวดบูชาดวง สวดตัดเวรตัดกรรม เป็นประจำไม่จำกัดเวลา
นอกจากนี้แล้ว ท่านเจ้าอาวาสได้อนุรักษ์ประเพณีของชาวเหนือ คือ ได้จัดงานระเพณีสรงน้ำพระธาตุขึ้นทุกปี ในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๗ (วันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๙ ภาคเหนือ) ซึ่งมีชาวพุทธจากทุกที่มาร่วมงานเป็นประจำทุกปี
ทางวัดมีศาลา ๓ ชั้นรองรับนักท่องเที่ยวมาพักอาศัย เมื่อเดินทางมาเที่ยวเชียงใหม่ ซึ่งสามารถรับได้ถึง ๑๐๐คนต่อคืน สถานที่สะดวกสบายทั้งที่พักและ ห้องน้ำ เป็นที่สงบร่มรื่น ขึ้นไปบนดาดฟ้าแลเห็นทิวทัศน์ของตัวเมืองเชียงใหม่,เมืองลำพูน,ดอยสุเทพและเทือกเขาผิวปันน้ำ ได้อย่างชัดเจน

พระอธิการบุญส่ง ธมฺมาโม เจ้าอาวาสวัดดอยถ้ำ

พระอธิการบุญส่ง ธมฺมาโม ปัจจุบันอายุ 73 ปี บวชมาแล้ว 23 พรรษา มีลำดับชั้นสมณศักดิ์เป็น - ปัจจุบันดำรงตำแหน่งเป็น เจ้าอาวาสวัดดอยถ้ำ และยังดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าอาวาส

ประวัติด้านการศึกษาของพระอธิการบุญส่ง ธมฺมาโม

พระอธิการบุญส่ง ธมฺมาโม เจ้าอาวาสวัดดอยถ้ำ จบการศึกษาศึกษาระดับประถมศึกษาปีที่ 4 (ป.4) จากสถานบันการศึกษาโรงเรียนทุ่งเข็ญ อ.สองพี่น้อง จ.สุพรรณบุรี เมื่อปีการศึกษา พ.ศ.2490

พระอธิการบุญส่ง ธมฺมกาโม

ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ปี พ.ศ.2549 ถึงปัจจุบัน