• ชื่อวัด: วัดปัญญาวุธาราม
• ประเภทวัด: วัดราษฎร์/พัทธสีมา
• นิกาย: มหานิกาย
• พระภิกษุ: 9 รูป
• สามเณร: 18 รูป
• ลูกศิษย์วัด: 3 คน
• ที่ตั้ง: เลขที่ 515 หมู่ 2 ฮอด-ดอยเต่า ตำบลหางดง อำเภอฮอด จังหวัดเชียงใหม่ รหัสไปษณีย์ 50240
• เนื้อที่: 75ไร่
• โทร: 08-11472424
• แฟกซ์: 053-831154
• เว็บไซต์: watsangoo.myreadweb.com

เดิมเป็นวัดร้างมาหลายร้อยปี ยังไม่สามารถค้นหาประวัติจากที่ใดได้ ผู้เฒ่าผู้แก่เพียงเล่าสืบต่อกันมา เมื่อ พ.ศ. 1201 พระนางจามเทวี บรมราชนารีศรีสุริยวงศ์ องค์ปรินทร์ปิ่นธานีหริภูญชัยเสด็จขึ้นครองเมืองที่ตั้งใหม่ นามว่า "หริภูญชัย" หรือเมืองลำพูน หลังจากเสร็จสิ้นการสงครามแล้ว พระนางจามเทวีได้บวชที่วัดแห่งนี้ พร้อมทั้งได้สร้างกู่(เจดีย์) เก็บกระดูกไพร่พลที่เสียชีวิตในการทำสงครามเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่ผู้ล่วงลับจากไป แต่กู่เจดีย์ที่ทะลุผุพังลงไปเหลือแต่ท่อนล่างเป็นโพรงใหญ่ขนาดคนเข้าไปอยู่ในนั้นได้สบาย แต่ปัจจุบันโพลงนั้นได้พังลงหมดแล้ว ซึ่งอาจจะเนื่องมาจากปี พ.ศ.2497 ท่านครูบากาบ ชัยลังกาโร เจ้าอาวาสวัดอินทาราม(แม่ทัง) ตำบลหางดง อำเภอฮอด จังหวัดเชียงใหม่ ได้ไปเห็นกู่เก่า ว่าจะเอาไปทำประโยชน์ทางอื่นได้ดีกว่าปล่อยไว้อย่างนั้น ท่านครูบากาบจึงให้ชาวบ้านแม่ทังขนอิฐใส่เกวียนไปก่อสร้างที่โรงเรียนบ้านแม่ทัง ทั้งแต่นั้นโพลงที่อยู่มานับร้อยๆปี ก็พังทลายลงเหลือเพียงอิฐส่วนน้อยที่เห็นดังกล่าวในปัจจุบัน คือก่อนที่ท่านครูบากาบและก่อนที่ชาวบ้านแม่ทังจะมาขนลากอิฐไปนั้น ชาวบ้านกองหิน ซึ่งเป็นหมู่บ้านที่อยู่ใกล้วัดร้างนี้ ประมาณ 2 กิโลเมตร โดยมีแม่อุ้ยคำ คำปั๊ก ได้ยินเสียงม้าและช้างวิ่งเป็นหมู่ๆ เสีงอึกระทึก ชาวบ้านต่างสันนิฐานว่าเจ้าของกู่หรือผู้รักษาสถานที่กำลังขนย้ายสมบัติ เจ้าของก็เป็นได้ ในปัจจุบันนี้ถึงแม้ว่าจะเหลือเพียงน้อยนิด เพียงเศษอิฐกองหนึ่งชาวบ้านก็ยังเรียกสันกู่เช่นเดิมและยังเป็นสถานที่ยำเกรงเคารพบูชาของศรัทธาชาวบ้านญาติโยมทั่วไปตลอดมา

• วัดพัฒนาดีเด่น เมื่อวันที่ 31 เดือน พฤษภาคม พ.ศ. 2560
• ได้รับอนุญาตตั้งเป็นวัด เมื่อวันที่ 19 เดือน พฤษภาคม พ.ศ. 2531
• ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 14 เดือน มิถุนายน พ.ศ. 2533
• วัดพัฒนาตัวอย่าง พ.ศ. 2537
• วัดอุทยานการศึกษา พ.ศ. 2536

ประวัติวัดปัญญาวุธาราม (สันกู่) ตามประวัติเมืองฮอด “พิศดารนคร” ว่าเมื่อปีพ.ศ.๑๒๐๑ พระแม่เจ้าจามเทวี บรมราชนารีศรีสุริยะวงค์ องค์บดินทร์ปิ่นธานีหริภุญชัย เสด็จขึ้นมาครองเมืองที่ตั้งขึ้นใหม่นามว่า “หริภุญชัย” หรือ เมืองลำพูน ผู้สร้างนครหริภุญชัยหรือเมืองลำพูน ได้ออกทำศึกกับอริราชศัตรูในเขตชายแดนฝั่งเหนือ และหลังจากการสู้รบแล้ว พระองค์ทรงเสร็จกลับนคร พร้อมกับศพของทหารที่ร่วมรบกับพระองค์โดยเสด็จกลับทางน้ำ ขณะนั้นเป็นหน้าน้ำหลากกระแสน้ำเชี่ยวมาก เรือที่บรรทุกศพของทหารได้ล่มลง (ซึ่งปัจจุบันเป็นบริเวณท้ายวัดปัญญาวุธาราม (สันกู่)) พระองค์จึงมีคำสั่งให้ทหารทั้งหมดค้นหาศพที่จมอยู่ในท้องน้ำและให้นำศพขึ้นมาทำพิธีตามสมัยโบราณ ต่อมาได้ตั้งเป็นวัดขึ้น ส่วนพระแม่เจ้าจามเทวีได้บวชและถือศีลอยู่ที่วัดแห่งนี้ พร้อมได้สร้างกู่ (เจดีย์) เก็บกระดูกเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่ไพร่พลที่เสียชีวิตในสงคราม และทรงเสด็จกลับนครหริภุญชัย จนกระทั่งบั้นปลายชีวิตของพระแม่เจ้าจามเทวี พระองค์ได้ทรงเสด็จกลับมาที่วัดนี้และได้มาปฏิบัติธรรมถือศีล จากคำบอกเล่าของคนเก่าแก่ในเมืองฮอดได้มีคำเล่าขานกันมาว่า พระแม่เจ้าจามเทวีได้มาบวชและปฏิบัติธรรมให้กับดวงวิญญาณของทหารที่วัดแห่งนี้

จากนั้นวัดนี้ก็ร้างมาเป็นเวลาพันปี ไม่มีผู้ใดกล้าเข้ามา จนกระทั่งเมื่อปีพ.ศ.๒๕๒๑ ท่านเจ้าคุณอาจารย์ (พระเทพสิทธาจารย์) ได้กราบอาราธนานิมนต์ หลวงปู่ครูบาพรหมา วัดพระพุทธบาทตากผ้า จังหวัดลำพูน มาเป็นผู้มาเปิดเป็นสำนักปฏิบัติธรรม และได้ยกขึ้นเป็นวัดในลำดับต่อมา คำว่า “สันกู่” เป็นภาษาของเมืองเหนือ แปลเป็นภาษาไทยว่า “สถานที่ฝังกระดูก” ซึ่งชาวบ้านเรียกวัดแห่งนี้ติดปากกันมาเป็นเวลาหลายร้อยปีและเป็นประวัติศาสตร์คู่กับเมืองฮอดมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันนี้

เมื่อ พ.ศ.๒๔๙๗ ครูบากาบ ชยฺลงฺกาโร เจ้าอาวาสวัดอินทาราม ได้มาพบกู่เก่าแห่งนี้ เมื่อ พ.ศ.๒๕๒๑ พระครูพิพัฒน์ คณาภิบาล (ทอง สิริมงฺคโล) เจ้าคณะอำเภอฮอด ได้บูรณปฏิสังขรณ์ เมื่อ พ.ศ.๒๕๒๒ พระสุพรหมยานเถระ (ครูบาพรหมจักร พรหมจกฺโก) เป็นประธานเปิดสำนักวิปัสนากรรมฐาน เมื่อ พ.ศ.๒๕๓๑ มติมหาเถระสมาคมยกวัดร้างเป็นวัดมีพระสงฆ์จำวัด เมื่อ พ.ศ.๒๕๓๖ ได้รับรองประกาศเป็นอุทยานการศึกษาโดยผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ เมื่อ พ.ศ.๒๕๓๗ ได้รับเลือกจากกรมศาสนา กระทรวงศึกษาธิการให้เป็นวัดพัฒนาตัวอย่าง เมื่อ พ.ศ.๒๕๔๓ ความดำริของพระราชพรหมจารย์ (พระอาจารย์ทอง สิริมงฺคโล) เจ้าคณะอำเภอฮอด มีพระราชพุทธิญาณ เจ้าคณะจังหวัดเชียงใหม่ เป็นประธานฝ่ายสงฆ์ นำคณะอำเภอฮอดพร้อมคณะสงฆ์และทางราชการ ได้จัดตั้งวัดให้เป็นศูนย์พัฒนาจิตเฉลิมพระเกียรติประจำอำเภอฮอด พ.ศ.๒๕๕๘ พระครูวรญาณมงคล เจ้าคณะอำเภอฮอด ตั้งเป็น ศุนย์ประสานงานคณะสงฆ์อำเภอฮอด (เพื่อสนองงานกิจการคณะสงฆ์) พ.ศ.๒๕๕๙ พระครูวรญาณมงคล เจ้าคณะอำเภอฮอด ตั้งเป็น หน่วยอบรมประชาชนประจำตำบลหางดง เขต๒ พ.ศ.๒๕๕๙ ได้รับเลือกจากสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ให้เป็น วัดพัฒนาตัวอย่างที่มีผลงานดีเด่น โดยมี พระครูใบฎีกาธนวัฒน์ ปญฺญาวุโธ เจ้าอาวาสรูปปัจจุบัน

พระครูใบฎีกาธนวัฒน์ ปญญาวุโธ เจ้าอาวาสวัดปัญญาวุธาราม

พระครูใบฎีกาธนวัฒน์ ปญญาวุโธ ปัจจุบันอายุ 23 ปี บวชมาแล้ว 4 พรรษา มีลำดับชั้นสมณศักดิ์เป็น พระครูฐานานุกรมในพระธรรมมังคลาจารย์(หลวงปู่ทอง) ปัจจุบันดำรงตำแหน่งเป็น รักษาการเจ้าอาวาสวัดปัญญาวุธาราม และยังดำรงตำแหน่งเป็นประธานหน่วยอบรมประชาชน

ประวัติด้านการศึกษาของพระครูใบฎีกาธนวัฒน์ ปญญาวุโธ

พระครูใบฎีกาธนวัฒน์ ปญญาวุโธ เจ้าอาวาสวัดปัญญาวุธาราม จบการศึกษาศึกษาระดับปริญญาตรี จากสถานบันการศึกษามหาวิทยาลัยแม่โจ้ เชียงใหม่ เมื่อปีการศึกษา พ.ศ.2559

พระครูใบฎีกาธนวัฒน์ ปญฺญาวุโธ	ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ปี พ.ศ.2556 ถึงปัจจุบัน
พระครูใบฎีกาพิษณุ สจฺจวโร	ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ปี พ.ศ.2544 ถึงปี พ.ศ.2556

ชนเผ่าพื้นเมือง พระภิกษุสามเณร ผู้พำนักอาศัยภายในวัดส่วนใหญ่ มีชาติพันธุ์ ชนเผ่าปากะญอ บวชเพื่อศึกษาเล่าเรียนพระธรรมวินัย และปฏิบัติธรรม

การจัดการศึกษาภายในวัดปัญญาวุธารามนั้น จะประกอบไปด้วย

• จัดการศึกษาแผนกธรรม-บาลี
• โครงการส่งเสิรมเด็กชาวเขาเรียนปริยัติ
• โครงการลานบุญ ลานปัญญา