ข้อมูลทั่วไปของวัดวัดดอนแก้ว
- ชื่อวัด: วัดดอนแก้ว
- ประเภทวัด: สำนักสงฆ์ (สส.)
- นิกาย: มหานิกาย
- พระภิกษุ: 2 รูป
- ลูกศิษย์วัด: 1 คน
- ที่ตั้ง: เลขที่ 1 หมู่ 5 บ้านดอนแก้ว ตำบลดอนแก้ว อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่ รหัสไปษณีย์ 50140
- เนื้อที่: 2 ไร่ 3 งาน 59 ตารางวา
- โทร: 0817648899
ประวัติความเป็นมา
ในอดีตกาลนานมาแล้ว ผู้เฒ่าผู้แก่เล่าต่อๆกันมาว่า วัดดอนแก้ว เดิมชื่อ "วัดบ้านสันต้นกอกหวาน" เพราะอยู่ทางทิศใต้ของบ้านสันต้นกอกและสันต้นกอกหวาน สมัยนั้นเป็นสมัยสมบูรณาญาสิทธิราช ( ชาวบ้านเรียกว่า สมัยเจ้า ) ณ บริเวณวัดก็ดี บริเวณบ้านก็ดี ยังเป็นที่ดอนมีป่าไม้อยู่และบ้านอยู่กระจัดกระจายไม่มากนัก เหมือนสมัยนี้ สมัยนัั้น ณ บริเวณนี้เรียกว่า "เด่นขี้หมา" เป็นที่อยู่ของช้างในสมัยนั้น คนในหมู่บ้านสันต้นกอกใต้เวลาจะไปทำบุญก็ไปทำบุญกันที่วัดสันต้นกอกหวาน ซึ่งนับว่าเป็นที่ลำบากมากถนนหนทางไม่เจริญ สองข้างทางมีแต่ต้นไม้ไผ่และไม้ต่างๆ มากมาย การไปทำบุญต้องถือ "ไม้ใต้"(ไม้แคร่) จุดเป็นไฟส่องทาง เพราะกลัวช้าง นับว่าเป็นที่ลำบากมาก เพราะยังไม่มีวัด
มีอยู่วันหนึ่งเป็นวันเพ็ญขึ้น 15 ค่ำ เผอิญมีครอบครัวหนึ่งได้มองเห้นแสงพวยพุ่งขึ้นสู่ท้องฟ้าเป็นประกาย ณ ตรงจุดที่วัดตั้งอยู่ขณะนี้ ทำให้เกิดความสงสัย จึงคุยให้เพื่อนบ้านได้รับรู้ ต่อมาก็พากันขุดค้น เพราะคนในสมัยนั้นนิยมวัตถุมงคล การขุดค้นก็เริ่มขึ้นในวันนั้น ทุกคนก็หาวัตถุมงคล ปรากฏว่าไม่เจออะไร แต่ก็มีคนหนึ่งได้ขุดตรงต้นไม้ต้นหนึ่งได้เจอ "เม็ดแก้วเม็ดหนึ่ง" จึงนำขึ้นมาดูแล้วนำไปถวายให้ท่านพระคุณเจ้า วัดสันต้นกอกหวานดู คือ พระครูบาคันธะ ซึ่งเป็นเจ้าอาวาสตามที่คนเฒ่าคนแก่เล่ากันมาว่าท่านครูบาคันธะท่านนี้ท่่านเป็นพระนักปฏิบัติท่านหึ่ง เพราะท่านเป็นพระวิปัสสนากัมมัฏฐาน ท่านรู้ศาสตร์เพ่งกสิณ สามารถรู้ภาษาสัตว์ด้วย เมื่อท่านได้เห็นเม็ดแก้วเม็ดนั้น ท่านนำมาเพ่งดู ท่านก็รู้ว่าเป็น "แก้วชะตาบ้าน" ท่านจึงได้ขอไว้ ต่อมาท่านก็มาสร้างวัดไว้ตรงที่ปัจจุบันนี้ เมื่อปี พ.ศ.2410 ในขณะที่สร้าง ท่านก็ได้นำเม็ดแก้วเม็ดนั้นมาใส่ไว้ตรงหัวเสาพระวิหารโดยไม่มีใครรู้มาก่อน เมื่อสร้างแล้วเสร็จ จึงได้นิมนต์พระลูกวัด ซึ่งเป็นคนสันต้นกอกใต้ไปบวช ชื่อ "พระอิ่นแก้ว" หลังจากที่ท่านสร้างวัดเสร็จแล้วไม่นานท่านก็ได้มรณภาพลง ต่อมาพระอิ่นแก้วก็ได้ตั้งชื่อวัดขึ้นมา โดยนำชื่อที่เป็นนามอันเป็นนามทงคลมาเป้นชื่อวัด 3 ประการ คือ
1.เม็ดแก้ว 2.ต้นไม้ที่ขุดได้ตรงนั้น คือ ไม้ดอกแก้ว(พิกุล) 3.เจ้าอาวาสองค์แรก คือ พระอิ่นแก้ว จึงได้นามว่า "วัดดอนแก้ว" เพราะสถานที่นี้เป็นที่ดอน (เนิน) นับตั้งแต่นั้นมาก็เรียกขานเป็นวัดดอนแก้ว มาจนถึงปัจจุบันนี้
ตำบลดอนแก้วก็มาจากชื่อของวัดนี้นี่เอง สมัยนั้นเริ่มมีตำบลขึ้นในละแวกนี้ หลังจากท่านครูบาคันธะ มรณภาพลง ก็มีพระอิ่นแก้ว เป็นพระอาวุโส มากกว่าพระทุกวัด ท่านจึงใช้ชื่อว่าดอนแก้ว มาเป็นชื่อตำบล ต่อมาจนถึงปัจจุบันจึงมีนามกล่าวขานว่า ตำบลดอนแก้ว และใช้เป็นชื่ออย่างการจนตราบเท่าทุกวันนี้
สถานะภาพของวัดในปัจจุบัน
• ได้รับอนุญาตตั้งเป็นวัด พ.ศ. 2410
สถานที่ที่น่าสนใจภายในวัดวัดดอนแก้ว
ด้วยสถาปัตยกรรม ปฏิมากรรมการก่อสร้างพระวิหารที่เป็นเอกลักษณ์ เป็นลักษณะ 2 ชั้น ลวดลายการแกะสลักจากไม้สัก ลงรักปิดทอง อาทิ นาคแกะสลักจากไม้สักทอง ลงรักปิดทอง ป้านลม ช่อฟ้า แกะด้วยไม้สักลงรักปิดทอง เป็นต้น อีกทั้งที่ตั้งวัดมีถนนผ่านหน้าวัด มักเป็นที่แวะเยี่ยมชมของนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติที่ชื่นชอบการปั่นจักรยาน ชมวิถีชีวิตวัฒนธรรมได้มาเยือน
ข้อมูลเมื่อวันที่ 7 มีนาคม 2555
ประเพณีเผาหลัวพระเจ้า (ประเพณีตานข้าวใหม่) (ประเพณี / พีธีกรรม) - ข้อมูลศิลปะและวัฒนธรรมวัดดอนแก้ว
วันที่เริ่ม 15 ค่ำ เดือน 4 เหนือ ของทุกปี
ฟังเทศน์มหาชาติ (ทานธรรมเดือนยี่) (ประเพณี / พีธีกรรม) - ข้อมูลศิลปะและวัฒนธรรมวัดดอนแก้ว
วันที่เริ่ม 15 ค่ำ เดือน 12
พ่อหนานกิตติคุณ ไชยสุภาพศิริกุล (ศิลปิน) - ข้อมูลศิลปะและวัฒนธรรมวัดดอนแก้ว
ที่อยู่: บ้านดอนแก้ว หมู่ 5 พ่อหนานกิตติคุณ ไชยสุภาพศิริกุล เป็นผู้ที่มีความสามารถด้านดนตรีพื้นเมือง เป็นวิทยากรให้ความรู้ด้านดนตรีพื้นเมือง แสดงดนตรีที่โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่
พ่อหนานอินถา ทองจันทร์ (ปราชญ์ชาวบ้าน) - ข้อมูลศิลปะและวัฒนธรรมวัดดอนแก้ว
ที่อยู่ : บ้านดอนแก้ว หมู่ 5 พ่อหนานอินถา ทองจันทร์ เป็นผู้มีความรู้ความสามารถในด้านพิธีกรรมพื้นบ้าน ศาสนพิธี วัฒนธรรมพื้นบ้าน อักขระภาษาล้านนา เป็นทั้งวิทยากรที่ให้การอบรมแก่ผู้ที่สนใจในหมู่บ้าน
ไทน้อย (วิถีชีวิต) - ข้อมูลศิลปะและวัฒนธรรมวัดดอนแก้ว
พิธีทำบุญเลี้ยงพ่อบ้าน (ประเพณี / พีธีกรรม) - ข้อมูลศิลปะและวัฒนธรรมวัดดอนแก้ว
จัดในเดือน 9 เหนือ ของทุกปี
พ่อสม หลวงผล (ภูมิปัญญาท้องถิ่น/ภูมิปัญญาชาวบ้าน) - ข้อมูลศิลปะและวัฒนธรรมวัดดอนแก้ว
ที่อยู่: บ้านดอนแก้ว หมู่ 5 พ่อสม หลวงผล เป็นที่มีความรู้ด้านการจักสานไม้ไผ้
แม่ทองดี โพธิยอง (ภูมิปัญญาท้องถิ่น/ภูมิปัญญาชาวบ้าน) - ข้อมูลศิลปะและวัฒนธรรมวัดดอนแก้ว
ที่อยู่: บ้านดอนแก้ว หมู่ 4 แม่ทองดี โพธิยอง เป็นผู้ที่มีความรู้ความสามารถเรื่องสมุนไพร และเพลงพื้นบ้าน เพลงกล่อมเด็ก