จากคำบอกเล่าของผู้สูงอายุตั้งแต่ปี พ.ศ.2480 ได้มีชาวบ้านเริ่มทยอยเข้ามาทำการแผ้วถางป่า เพื่อจับจองเป็นที่อยู่อาศัย จนกลายเป็นชุมชนเล็กๆ เรียกว่า "บ้านปางมะขามป้อม" เวลาต่อมาชาวบ้านก็ได้ช่วยกันสร้างกระท่อมขึ้น เพื่อใช้สำหรับทำพิธีสำคัญต่างๆทางศาสนา แต่ก็ได้ทำการนิมนต์พระจากวัดอื่นๆ มาเป็นบางครั้งคราว
ต่อมา หลวงพ่อบุญเย็น ฐานธมฺโม เจ้าอาวาสวัดป่าไม้แดง (พระเจ้าพรมมหาราช) พร้อมชาวบ้านร่วมกันสละทรัพย์ และแรงงาน ช่วยกันสร้างอารามชั่วคราว ในวันพฤหัสบดีที่ 4 มิ.ย. พ.ศ.2515 และหลวงพ่อบุญเย็น ฐานธมฺโม ก็เริ่มพัฒนาอารามวัดดังกล่าวให้เป็นไม้ทั้งหลัง
ปี พ.ศ.2522 หลวงพ่อครูบาคำเหมย มงฺคลิโก เจ้าอาวาสวัดศรีดงเย็น ได้นิมนต์พระมาจำพรรษาที่วัดปางมะขามป้อม นามว่า หลวงพ่ออิ่น อริยวงฺโส ได้สร้างพระพุทธรูปปูนปั้น สมเด็จพระพุทธโคดม ไว้ให้ชาวบ้านกราบไหว้สักการะ จนกระทั่ง ปี พ.ศ.2527 หลวงพ่ออิ่น อริยวงฺโสได้กลับไปจำพรรษาที่วัดศรีดงเย็น ทำให้วัดปางมะขามป้อมร้างไป 3 ปี
ปี พ.ศ.2530 ชาวบ้านได้พากันไปนิมนต์ หลวงพ่ออินธร (ไม่ทราบฉายา) มาจำพรรษาที่วัด แต่เนื่องด้วยท่านไม่ค่อยแข็งแรง และอายุมาก จึงได้มรณภาพลงในปี พ.ศ.2535
ปี พ.ศ.2536 ชาวบ้านได้พากันไปนิมนต์ พระสุเทพ สุเทโว จากวัดทุ่งจำลอง อำเภอฝาง เป็นพระที่อายุน้อยและเป็นนักพัฒนา เมื่อได้เข้ามาจำพรรษาที่วัด ก็ได้สร้างอารามวัดใหม่ขึ้น ซึ่งเป็นไม้ประดู่ทั้งหลัง สร้างศาลาสามัคคีโรงครัว 700 ปี ศรีเชียงใหม่ และเนื่องจากพระสุเทพ สุเทโว เป็นพระนักปฏิบัติธรรมที่มีลูกศิษย์ลูกหาให้การเลื่อมใสศรัทธา จึงได้ทำการสร้างกุฏิขึ้นอีก 14 หลัง เพื่อใช้สำหรับพักปฏิบัติธรรมที่วัด เวลาต่อมาพระสุเทพ สุเทโว ก็ได้ทำการเปลี่ยนชื่อวัด จากเดิม "วัดปางมะขามป้อม" เป็น "วัดป่าธรรมรักษา"
