• ชื่อวัด: วัดไก่แก้ว
• ประเภทวัด: วัดราษฎร์/พัทธสีมา
• นิกาย: มหานิกาย
• พระภิกษุ: 1 รูป
• สามเณร: 2 รูป
• ที่ตั้ง: เลขที่ 30 หมู่ 5 สันป่ากว๋าว กู่ช้าง ตำบลในเมือง อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน รหัสไปษณีย์ 51000
• เนื้อที่: 7 ไร่ 10 ตารางวา

วัดไก่แก้ว สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.2455 ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของตัวเมืองลำพูน สังกัดอยู่ในการปกครองของคณะสงฆ์ตำบลในเมือง เขต 2 อไเอเมือว จังหวัดลำพูน 

แต่เดิมนั้นประชาชนใน 3 หมู่บ้าน คือบ้านสันป่ายางหลวง บ้านสันป่ากว๋าวและบ้านสันป่าแดดได้ร่วมกันทำบุญที่วัดสันป่ายางหลวงมาตั้งแต่โบราณแล้ว แต่เมื่อถึงหน้าฝนฤดูน้ำหลากในช่วงกลางพรรษาก็เกิดน้ำท่วมทุกปี ในสมัยนั้นก็ยังไม่มีพนังกั้นน้ำเช่นทุกวันนี้ ชาวบ้านที่มีความปราถนาจะไปทำบุญที่วัดก็บังเกิดความลำบากด้วยอุปสรรคดังกล่าว ซึ่งการสัญจรไปมา ก็คงไม่สะดวกเช่นเวลานี้ จึงไก้มีคณะกรรมการชุดหนึ่งอันประกอบด้วย

1.เจ้าหนานคำปัน จันทวรรณ ประธานกรรมการ
2.พ่อน้อยปัญญา ปกติ
3.พ่อหน้อยติ๊บ จันทพรรณ
4.พ่อตั๋น ตักกะศิลา
5.พ่อหนานธิ วงศ์วาร
6.นายไข่ มณีขัตย์
7.นายบุญเป็ง พิชัยธรรม
8.พ่อน้อยตา ยศราช
9.พ่อหนานจันทร์
10.นายชื่น
11.นายคุต

มาประชุมปรึกษาหารือกันว่าประชาชนในหมู่บ้านสันป่ากว๋าวและบ้านสันป่าแดดนั้น อยู่ห่างไกลวัดสันป่ายางหลวง สัญจรไปมาเพื่อทำบุญเป็นการไม่สะดวกครั้นหน้าน้ำหลากมาต้องใชเรือใช้แพกันได้รับความลำบากมาก ควรที่เราจะสร้างวัดขึ้นใหม่สักวันหนึ่ง ครั้งประชุมตกลงกันแล้วก็ได้บอกกล่าวให้ประชาชน ในสองหมู่บ้านรับทราบ เพื่อช่วยกันเสาะแสวงหาที่สำหรับจะสร้างเป็นวัดต่อไป

ในที่สุดก็ได้เลือกได้สถานที่แห่งหนึ่งบริเวณวัดไก่แก้ว ซึ่งบริเวณนั้นมีเจดีย์เก่าๆอยู่องค์หนึ่งเชื่่อกันว่าเป็นที่บรรจุซากไก่แก้วที่เกิดคู่กับเมืองหริภุญชัย มาแต่ดั้งเดิมมีเนื้อที่กว้างขวางเหมาะสำหรับจะสร้างวัดในที่นี้ ในสมัยนั้นทางราชการก็มีได้สงวนที่ดินเท่าไหร่นัก เมื่อตกลงกันได้แล้วก็ลงมือแผ้วถางต้นมไม้ซึ่งมีต้นทองกลาว ต้นไผ่ ต้นหนาม เล็บแมวขึ้นอยู่หนาทึบ ให้โล่งเตียนดีแล้วก็จัดสร้างกุฏิ วิหาร และศาลาด้วยๆม้ๆผ่จนเสร็จเรียบร้อยดีก่อนแล้ว

เมื่อวันที่ 26 เดือนมิถุนายน พ.ศ.2455 ตรงกับวันขึ้น 3 ค่ำ เดือน 9 เหนือ ปีขาล คระศรัทธาประชาชน อันมีคณะกรรมการวัดเป็นประชาชนก้ได้ไปอาราธนานิมนต์ท่านพระครูคำปัน มหาวณฺโณ สำนักวันวัดสันป่ายางหลวง พร้อมด้วยสามเณรอนุจร 5 รูป ศิษย์วัด 2 คน ให้มาจำพรรษาอยู่โปรดศรัทธาประชาชนญาติโยมทั้งหลาย อยู่ต่อมาเมื่อ พ.ศ.2470 จึงได้ทำการรื้อวิหารหลังเก่าและสร้างขึ้นใหม่ตามกำลังทรัพย์ และสติปัญญาของคณะผู้บริหารวัดจนเสร็จเรียบร้อยลงด้วยดี ส่วนสิ่งก่อสร้างอื่นๆ เช่นกุฏิและศาลา ก็ได้ทำนุบำรุงเรื่อยมาเป็นลำดับ จนเป็นที่เจริฐรุ่งเรืองดังที่เราท่านได้เห็นกันในปัจจุบัน ทั้งนี้ก็ด้วยศรัทธาของคณะผู้ริเริ่มการก่อสร้าง และผู้บริหารต่อมา

มูลเหตุที่ได้ชื่อว่า "วัดไก่แก้ว" นั้น มาจาก ที่บริเวณด้านหลังมีเจดีย์เก่าๆ อยู่องค์หนึ่ง ชาวบ้านเรียกว่า "กู่ไก่" เชื่อกันว่าเป็นที่บรรจุซากไก่ที่ชื่อว่า "เสตตกุกกุฏ" อันเป็นไก่เผือกที่เกิดอยู่คู่เมืองลำพูนและถูกเทวดาเมืองละโว้ ซึ่งเนรมิตตนเป็นพราหมณ์มาฆ่าตาย ณ ที่นี้ ตามประวัติกล่าวไว้ในหนังสือ ตำนานมูลศาสนา ฉบับที่พระบาทสมเด็จพระเจ้า อยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พิมพ์พระราชทานในงานพระราชทานเพลิงศพ หม่อมหลวงเดช สนิทวงค์ เมื่อวันที่ 17 ธันวาคม 2518 หน้าที่ 166 ย่อหน้าแรก ไปจนถึงหน้า 167 ย่อหน้าที่ 2 ในหนังสือ

ในบริเวณใกล้ๆกับวัดไก่แก้วนี้ทางทิศตะวันออกของวัดไก่ไปประมาณ 300 เมตร ก็มีกู่หรือเจดียืเก่าๆ อยู่อีก 2 องค์ ชาวบ้านเรียกเจดีย์องค์ใหญ่นั้ว่า "กู่ช้าง" เรียกเจดีย์องค์เล็กที่อยู่ทางทิศเหนทฃือติดกับกู่ช้างว่า "กูแมว" และทางทิศใต้ของกู่ช้างมีเนินอิฐเก่าๆ อยู่เนินหนึ่งวชาวบ้านเรียกว่า "กู่ม้า" และบริเวณวัดไก่แก้วซึ่งเชื่อกกันว่า เป็นที่ตั้งต้นไม้ยางต้นใหญ่ตามที่กล่าวไว้ในหนังสือตำนานมูลศาสนาชะรอยว่าเมือเทวดา เมืองละโว้จัดการฆ่าไก่เผือกวิเศษตัวนั้นตายแล้ว พระยาทิตตะเจ้าผู้ครอบครองนครหริภุญชัยคงจะมีรับสั่งให้ฝั่งซากไก่แก้วตัวนั้นไว้ที่ใกล้กับต้นยางใหญ่นั้น และก่อเจดีย์ ใกล้ๆบริเวณเดียวกัน

• ได้รับอนุญาตตั้งเป็นวัด เมื่อวันที่ 26 เดือน มิถุนายน พ.ศ. 2455
• ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 26 เดือน มีนาคม พ.ศ. 2513

การเดินทาง 

ตั้งอยู่ในเขตเทศบาลเมือลลำพูนห่างจากตัวเมืองประมาณ 1 กิโลเมตร การเดินทางมาตามถนนสายเชียงใหม่-ลำพูนสายใน ถนนเจริญราฎร์ วัดตั้งอยู่ด้านทิศตะวันออกโรงเรียนจักรคำคณาทร ลำพูน 

พระครูสังฆรักษ์สมศักดิ์ อนาลโย เจ้าอาวาสวัดไก่แก้ว

พระครูสังฆรักษ์สมศักดิ์ อนาลโย ปัจจุบันอายุ 50 ปี บวชมาแล้ว 29 พรรษา ปัจจุบันดำรงตำแหน่งเป็น เจ้าอาวาสวัดไก่แก้ว และยังดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าอาวาส

ประวัติด้านการศึกษาของพระครูสังฆรักษ์สมศักดิ์ อนาลโย

พระครูสังฆรักษ์สมศักดิ์ อนาลโย เจ้าอาวาสวัดไก่แก้ว จบการศึกษาศึกษาระดับมัธยมศึกษาปีที่ 6 (ม.6) เมื่อปีการศึกษา พ.ศ.

ท่านครูบาคำปัน มหาวณฺโณ	ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ปี พ.ศ.2455 ถึงปี พ.ศ.2502
พระครูพิพัฒน์จันทคุณ	ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ปี พ.ศ.2503 ถึงปี พ.ศ.2530
พระครูสังฆรักษ์สมศักดิ์ อนาลโย	ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ปี พ.ศ.2531 ถึงปัจจุบัน

การจัดการศึกษาภายในวัดไก่แก้วนั้น จะประกอบไปด้วย

• โครงการเข้าวัดวันอาทิตย์
• ศูนย์การเรียนรู้ชุมชน แหล่งการเรียนรู้ศีลธรรมในวัด
• โครงการลานบุญ ลานปัญญา
• สำนักศาสนศึกษา