• ชื่อวัด: วัดสันป่ายางหลวง
• ประเภทวัด: วัดราษฎร์/พัทธสีมา
• นิกาย: มหานิกาย
• พระภิกษุ: 10 รูป
• สามเณร: 15 รูป
• ลูกศิษย์วัด: 3 คน
• ที่ตั้ง: เลขที่ 113 หมู่ 6 สันป่ายางหลวง ตำบลในเมือง อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน รหัสไปษณีย์ 51000
• เนื้อที่: 6 ไร่ 1 งาน 42 ตารางวา
• โทร: 053563737
• เว็บไซต์: www.watsanpayangluang.com

ประวัติวัดสันป่ายางหลวง

วัดสันป่ายางหลวง ตั้งอยู่ในหมู่บ้านสันป่ายางหลวง ต.ในเมือง  อ.เมือง  จ.ลำพูน เป็นวัดเก่าแก่เดิมเป็นศาสนสถานของศาสนาพราหมณ์ ปัจจุบันยังมีหินทรายจำหลักปรากฎให้เห็นเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ ต่อมาในสมัยหนึ่ง ได้มีพระมหาเถระจากพม่าจำนวนสามรูปคือ พระกัณฑโว พระโสภโณ  พระอตฺตโม  ได้เดินทางเข้ามาเผยแผ่พระพุทธศาสนาในถิ่นนี้ และได้แสดงธรรมโปรดชาวบ้านในบริเวณนี้ ซึ่งนับถือเทวศถานจนชาวบ้านเกิดความเลื่อมใสจึงพร้อมใจกันเปลี่ยนเทวสถานให้เป็นวัด ทางพระพุทธศาสนาในปี 1074 และมีชื่อเรียกในสมัยนั้นว่า “วัดขอมลำโพง” ตามความเชื่อของชุมชนละแวกนั้นซึ่งส่วนใหญ่เป็นชาวขอม วัดนี้คือได้ว่าเป็นวัดทางพระพุทธศาสนาวัดแรกของดินแดนลานนาเมื่อได้ตั้งวัดแล้วชาวบ้านได้อาราธนาพระกัณฑโวเป็นเจ้าอาวาสองค์แรกและได้สร้างพระเจดีย์โดยนำเอาอัฐิธาตุกลางกระหม่อมของอัครสาวกคือ พระโมคคัลลานะ กับพระสารีบุตรมาประดิษฐานไว้
ลุถึงสมัยที่พระนางจามเทวีได้มาสร้างเมืองหริภูญชัย และได้ครองเมืองเป็นกษัตรีองค์แรกของเมืองหริภูญชัย (จังหวัดลำพูน )  เมื่อประมาณ พ.ศ. 1202 พระนางได้บูรณะสังขรณ์วัดของลำโพง ขึ้นใหม่ทั้งหมดเรียกชื่อใหม่ว่าวัดพัฒนารามป่าไม้ยางหลวง ณ. แห่งนี้ พระนางได้ใช้เป็นสถานปฏิบัติธรรม ตลอดอายุขัยเพราะเป็นสถานที่ ที่สงบวิเวกร่วมยังด้วยตับยางใหม่น้อย เมื่อพระนางจามเทวีเสด็จสวรรคต พระศพฯ ก็ได้นำมาถวายพระเพลิน ณ. วัดแห่งนี้ต่อมาได้มีการเปลี่ยนแปลงชื่อของวัดนี้ใหม่ตามลักษณะภูมิประเทศซึ่งประกอบด้วยตับยางขนาดใหม่ว่า   ” วัดสันป่ายางหลวง “  จนถึงปัจจุบัน แต่ก่อนวัดสันป่ายางหลวงมีอาณาเขตกว้างขวาง ในสมัยครูบาปินตาธมฺมปญฺโญเป็นเจ้าอาวาส ท่านยกที่ดินของวัดด้านทิศเหนือซึ่งในอดีตใช้เป็นที่ถวายพระเพลิงพระศพพระนางจามเทวีให้เป็นที่ตั้งของสำนักงานเทศบาล ดังนั้นตั้งแต่สมัยของเจ้าอาวาสองค์ถัดมาคือพระครูอภัยคุณวัฒน์ (ครูบาคำซาว  อุปโล ) ถึงปัจจุบันมีเนื้อที่6  ไร่ 1 งาน 2ตารางวา เสนาสนะของวัดได้บูรณะและสร้างขึ้นใหม่ในสมัยพระครูปัญญาธรรมวัฒน์  (ครูบาอินทร ปัญญาวฒโน )

วัดสันป่ายาง เดิมเป็นศาสนสถานของพราหมณ์ ได้มีพระเถระจากพม่า3 รูป คือพระกัณฑ์พระโสภโณ พระอุตตโม ได้เข้ามาจำพรรษาชาวบ้านได้ฟ้าะรรมะแล้วเสื่อมใสจึงเปลี่ยนเป็นพระพุทธศาสนาในปี พ.ศ.1014 ชื่อวัดขอมลำโพง ตามชื่อของชุมชนละแวกนั้นส่วนใหญ่เป็นชาวขอม ถือได้ว่าเป็นวัดทางพระพุทธสาสนาวัดแรกของล้านนามีพระกัณฑวังเป็นเจ้าอาวาสองค์แรก พ.ศ.1202 พระนางเจ้าจามเมวี ผู้ครองเมืองหริภุญชัยได้บููรณะปฏิสังขรณ์วัดขอมลำโพงขึ้นใหม่ ชื่อว่าวัดอาพัฒนารามป่าไม้ยางหลวง พระนางฯได้ใช้เป็นสถานที่ปฏิบัติธรรมตลอดอายุไข เพราะเป็นสถานที่สงบวิเวกร่มเย็นด้วยต้นยางใหญ่น้อย เมื่อพระนางเจ้าจามเทวีสวรรณคตได้ใช้เป็นสถานที่ถวายพระเพลิงพระศพตรงที่แห่งนี้ ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อวัดใหม่ ตามลักษณะหมู่บ้านที่มีต้นยางใหญ่ชื่อวัดสันป่ายางหลวงจนถึงปัจจุบัน

• ได้รับอนุญาตตั้งเป็นวัด เมื่อวันที่ 1 เดือน มกราคม พ.ศ. 2410
• ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 20 เดือน เมษายน พ.ศ. 2411

การจัดการศึกษาภายในวัดสันป่ายางหลวงนั้น จะประกอบไปด้วย

• โครงการเข้าวัดวันอาทิตย์
• โครงการลานบุญ ลานปัญญา
• ศูนย์บริการผู้สุงอายุในวัด
• อุทยานการศึกษา