ประวัติวัด
วัดหนองช้างคืน
ตั้งอยู่เลขที่ ๓๑ หมู่ที่ ๔ บ้านหนองช้างคืน ตำบลหนองช้างคืน อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ที่ดินตั้งวัดมีเนื้อที่ ๔
ไร่ ๒ งาน
๒ ตารางวา โฉนดที่ดินเลขที่ ๘๗๙๖๙
เล่ม ๘๘๐ หน้า ๖๙ อาณาเขต
ทิศเหนือจดถนนและคลองส่งน้ำ ทิศใต้จดถนนและที่ดินเอกชน ทิศตะวันออกจดคลองส่งน้ำและที่ดินเอกชน ทิศตะวันตก จดถนนสาธารณะและคลองส่งน้ำ มีที่ธรณีสงฆ์จำนวน ๒ แปลง
ดังนี้ แปลงที่ ๑ เนื้อที่ ๓
งาน ๗๕
ตารางวา โฉนดที่ดินเลขที่ ๘๗๙๗๐ เล่ม ๘๘๐ หน้า ๗๐ แปลงที่ ๒ เนื้อที่ ๑ ไร่ ๔๖ ตาราวาโฉนดที่ดินเลขที่
๑๓๓๑๑๙ เล่มที่ ๑๓๓๒ หน้าที่ ๑๙ ปูชนียะวัตถุมีพระพุทธรูปพระประธาน ในวิหารเป็นพระพุทธรูป
ปางมารวิชัย ก่ออิฐถือปูน ขนาดหน้าตักกว้าง ๕๙ นิ้ว สร้างเมื่อประมาณ พ.ศ. ๒๔๐๐ พระพุทธรูปต่าง
ๆ ถาวรวัตถุ มีพระธาตุเจดีย์ อุโบสถ
กุฏิสงฆ์ ศาลา หอระฆัง
วัดหนองช้างคืน
ตามประวัติกล่าวว่าสร้างเมื่อวันที่
๑๔ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๓๐ ชาวบ้านเรียกว่าวัดหนองช่างฟืม
ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อวันที่ ๑๔
กันยายน พ.ศ.๒๔๗๔ เขตวิสุงคามสีมา กว้าง
๑๕ เมตร ยาว ๒๐ เมตร
ตามพงศาวดารภาคที่ ๖๑ กล่าวว่า
เมื่อ พ.ศ.
๒๓๕๗
เจ้าเศรษฐีคำฝั้นได้นำพลเมืองจากเชียงใหม่จำนวน ๑,๐๐๐ ครอบครัวและนำมาจากลำปางอีก ๕๐๐
ครอบครัว มาตั้งรกรากใหม่ ในเมืองลำพูน
หลังจากที่รกร้างไปเพราะสงครามพม่าราว
๓๐ ปี ได้มีการบูรณะซ่อมแซมวัดวาอารามเก่าทั้งหลาย วัดหนองช้างคืน เมื่อพิจารณาตามจำนวนเจ้าอาวาสแล้ว
อาจประมาณได้ว่าสร้างขึ้นราวในสมัยกรุงธนบุรีตอนปลายต่อเนื่องกับสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น
บ้านหนองช้างคืน
ตามประวัติศาสตร์ล้านนาไทยที่นายจอม
นนทะธรรม ได้เขียนไว้ว่า ในสมัยที่เจ้าดาราดิเรกรัตน์ไพโรจน์ ครองเมืองหริภุญชัย
ได้เกิดมีนิยายรักระหว่างหญิงสาวชาวบ้านหนองช้างคืน ชื่อว่า
"บัวตอง" กับหนุ่มเชื้อสายเจ้าผู้ครองนครหริภุญชัย ชื่อว่า
"เจ้าตุ้ม" หรือ "เจ้าน้อยพรหม" ซึ่งเมื่อตอนบวชอยู่มีฉายาว่า "พรหมปัญโญ" อันเป็นราชบุตรของเจ้าชัยลังกาพิศาลโสภาคุณ เจ้าผู้ครองนครหริภุญชัยคนหนึ่ง ขณะที่เจ้าน้อยพรหมเป็นคู่รักของสาว บัวตองอยู่นั้น คืนวันหนึ่งมีเหตุการณ์เกิดขึ้น
คือช้างพังเชือกหนึ่งตกมันอาละวาดจากทางด้านทิศเหนือของเขตแดนเมืองลำพูนเรื่อยมาจนมาถึงหมู่บ้านหนองช้างคืน ช้างพังเชือกนั้นได้ทำลายยุ้งฉางข้าวบ้านเรือนเรือกสวนไร่นาของชาวบ้านเสียหายเป็นจำนวนมาก ขณะนั้นเจ้าน้อยพรหมไปหาสาวคนรัก จึงคิดที่จะปกป้องทรัพย์สินของชาวบ้าน แต่ช้างเชือกนั้นจะเข้าทำร้าย เจ้าน้อยพรหม จึงใช้ดาบฟันถูกช้าง
ช้างนั้นจึงวิ่งกลับคืนไปพ้นเขตแดนเมืองลำพูนและได้ตายลงในเวลาต่อมา
ช้างเชือกนั้นเป็นช้างสำคัญของเจ้าแม่ทิพย์เกษรพระธิดาของเจ้าชีวิตอ้าว แห่งเวียงพิงค์
ชื่อว่าช้างพังแม่คำปิ๋ว
ซึ่งเจ้าราชสัมพันธวงศ์ (เจ้าธรรมลังกาเชียงใหม่) ยืมมาแล้วให้ขุนแผลงสะท้านใช้ขี่ตรวจแดนเมืองเชียงใหม่ที่ติดต่อกับเมืองลำพูน เมื่อเจ้าแม่ทิพย์เกษรทราบเรื่องจึงสั่งให้นำเอาเจ้าน้อยพรหมไปประหารชีวิตโดยนำไปประหารที่ทุ่งหัวคนหรือหนองปลาเสด็จ ตำบลท่าวังตาล
โดยมีหนานปัญญาเป็นเพชฌฆาตตัดคอ
ส่วนสาวบัวตองเมื่อทราบเรื่องก็เสียใจผูกคอตายในเวลาต่อมา
ตั้งแต่นั้นมาหมู่บ้านแห่งนี้จึงได้ถูกเรียกว่า "บ้านหนองช้างคืน" ตามชื่อหนองน้ำซึ่งอยู่ทางด้านทิศเหนือที่ช้างพังแม่คำปิ๋ววิ่งกลับคืนไปทางนั้น
บางคนก็เรียกเพี้ยนไปหรือเป็นเพราะในหมู่บ้านนี้ชาวบ้านมีการทอผ้า และช่างทำฟืมทอผ้า
• ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 14 เดือน กันยายน พ.ศ. 2474
ข้อมูลเกี่ยวกับกิจกรรมของวัดและการท่องเที่ยว
๖.๑ ชื่อกิจกรรม
งานประเพณีถวายข้าวใหม่
วันที่เริ่ม ๑ มกราคม
ของทุกปี เวลา -
วันที่สิ้นสุด ๑ มกราคม
ของทุกปี เวลาสิ้นสุด -
รายละเอียดกิจกรรม ศรัทธาประชาชนนำข้าวเปลือก ข้าวสาร
มาร่วมทำบุญถวายในตอนเช้า และมีพิธีทำบุญตักบาตรในวันขึ้นปีใหม่
๖.๒
ชื่อกิจกรรม งานประเพณีสงกรานต์ (ปีใหม่เมือง)
วันที่เริ่ม ๑๓ เมษายน
ของทุกปี เวลา -
วันที่สิ้นสุด ๑๖
เมษายน ของทุกปี เวลาสิ้นสุด -
รายละเอียดกิจกรรม จัดให้มีการทำบุญขนทรายเข้าวัด ทำบุญตักบาตร
เทศน์ธรรมอานิสงส์ปีใหม่เจริญพระพุทธมนต์
ถวายเจดีย์ทราย
รดน้ำดำหัวพระสงฆ์สามเณร
ผู้สูงอายุ และแห่ไม้ค้ำโพธิ์
๖.๓ ชื่อกิจกรรม
งานบรรพชาอุปสมบทพระภิกษุสามเณรภาคฤดูร้อน เฉลิมพระเกียรติฯ
วันที่เริ่ม ๑๙
เมษายน ของทุกปี เวลา -
วันที่สิ้นสุด ๓
พฤษภาคม ของทุกปี เวลาสิ้นสุด -
รายละเอียดกิจกรรม ปัญหาการแพร่ระบาดของสารเสพติดที่เกิดโทษในปัจจุบันที่ทวีความรุนแรงขึ้นตามลำดับ หากไม่มีการแก้ไขอย่างเร่งด่วนปัญหานี้จะกลายเป็นปัญหาของสังคมที่แก้ไขยากที่สุด
ยิ่งในสภาพปัจจุบันการแพร่ระบาดของยาเสพติดได้แพร่ระบาดเข้าสู่เด็กและเยาวชนในสถานศึกษาทำให้มีผลกระทบต่อการเรียนการสอน และการศึกษาเล่าเรียนของเด็กและ
เยาวชนเป็นอย่างมากจำเป็นทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้องไม่ว่าจะเป็นภาครัฐและภาคเอกชน
จะต้องให้ความร่วมมือกันอย่างจริงจังในการแก้ไขปัญหาดังกล่าว อีกทั้งเยาวชนขาดความสำนึกในด้านคุณธรรมจริยธรรม
เช่น ปัญหาพฤติกรรมทางเพศ
พฤติกรรมการบริโภคที่ฟุ้งเฟ้อฟุ่มเฟือยขาดความมีน้ำใจและเพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติ
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี ทางวัดจึงได้จัดทำโครงการบรรพชาอุปสมบทพระภิกษุสามเณรภาคฤดูร้อนเฉลิมพระเกียรติ
ฯ และบำเพ็ญบุญกุศลเพื่อถวายพระราชกุศล เป็นประจำทุกปี
. วัตถุประสงค์
๑
เพื่อจัดกิจกรรมให้เยาวชนหลีกเลี่ยงยาเสพติด
๒ เพื่อจัดกิจกรรมให้เยาวชนใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์
๓ เพื่อให้เยาวชนรู้จักรับผิดชอบ และมีความกตัญญูต่อบิดามารดา
๔
เพื่อให้เยาวชนได้ใกล้ชิดพระพุทธศาสนาและเข้าใจมากยิ่งขึ้น
๕
เพื่อให้เยาวชนได้รู้การเป็นศาสนทายาทที่ดีในพระพุทธศาสนา
๖ เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ
รับสมัคร เยาวชนและประชาชนทั่วไป อายุตั้งแต่ ๑๐ ปีขึ้นไป เข้ารับการบรรพชาอุปสมบทเป็นพระภิกษุสามเณรภาคฤดูร้อน
เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ
และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
และเพื่อเป็นการสนับสนุนส่งเสริมให้มีศาสนทายาทและทรัพยากรบุคคลให้มีคุณภาพในสังคม
และพระพุทธศาสนา อันนำมาซึ่งการเป็นพลเมืองที่ดีของชาติสืบไป
๖.๔ ชื่อกิจกรรม
งานประเพณีสรงน้ำพระธาตุเจดีย์
วันที่เริ่ม วันขึ้น
๑๔ ค่ำ
เดือน ๗ (เดือน ๙
เหนือ) เวลา -
วันที่สิ้นสุด วันขึ้น
๑๕ ค่ำ เดือน ๗ (เดือน
๙ เหนือ) เวลาสิ้นสุด -
รายละเอียดกิจกรรม
ด้วยวัดหนองช้างคืน เป็นวัดที่เก่าแก่ซึ่งได้สร้างมานานแล้วภายในวัด มีศาสนสถาน
ถาวรวัตถุและปูชนียสถานเป็นที่เคารพสักการะของบรรดาพุทธศาสนิกชนโดยทั่วไป คือองค์พระธาตุเจดีย์
ซึ่งสร้างมานานและได้มีการบูรณะมาจนถึงปัจจุบันนี้
ในแต่ละปีทางวัดได้จัดให้มีการสมโภชและสรงน้ำองค์พระธาตุเจดีย์เป็นประจำตั้งแต่อดีตกาลมิได้ขาด ทางวัดพร้อมด้วยคณะกรรมการ
คณะศรัทธาทุกครัวเรือนได้พร้อมใจร่วมบุญกันจัดงานประเพณีสรงน้ำพระธาตุเจดีย์
เพื่อเป็นการส่งเสริมขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมอันดีงามสืบไป
๖.๕ ชื่อกิจกรรม
งานปฏิบัติธรรมระหว่างเข้าพรรษา
วันที่เริ่ม วันเข้าพรรษา เวลา -
วันที่สิ้นสุด วันออกพรรษา เวลาสิ้นสุด -
รายละเอียดกิจกรรม ศรัทธาประชาชนมาทำบุญตักบาตร รักษาอุโบสถศีล
นอนวัด ปฏิบัติธรรม ฟังเทศน์ ทำวัตรสวดมนต์
เจริญจิตตภานา ทุกๆ วันพระในระหว่างเข้าพรรษาเป็นประจำทุกปี
๖.๖ ชื่อกิจกรรม
งานประเพณียี่เป็ง
ฟังเทศน์มหาชาติ เวสสันดรชาดก
วันที่เริ่ม วันขึ้น ๑๔
ค่ำ เดือน ๑๒ (เดือนยี่เหนือ) เวลา
-
วันที่สิ้นสุด วันขึ้น ๑๕
ค่ำ เดือน ๑๒ (เดือนยี่เหนือ) เวลาสิ้นสุด -
รายละเอียดกิจกรรม การฟังเทศน์มหาชาติแบบล้านนามีมาแต่โบราณนับแต่อาณาจักรไทยโยนกเชียงแสน
ล้านนาไทยจนถึงปัจจุบัน
ก็ด้วยความเชื่อตามคัมภีร์เตภูมิกถา
มาลัยสูตร และชินกาลมาลีปกรณ์ เล่าว่า
พระศรีอริยเมตไตยโพธิสัตว์ ตรัสแก่พระมาลัยเถระ และเทพยดาที่ได้พบกับท่านว่าหากต้องการจะเกิดร่วมกับศาสนาของพระองค์ให้ฟังเทศน์มหาชาติเวสสันดรชาดก๑๓
กัณฑ์
ตั้งแต่ต้นจนจบในวันหนึ่งคืนหนึ่งและด้วยสัจจะเคารพอย่างสูง บูชาด้วยธูปเทียน ประทีปโคมไฟตามกถาในกัณฑ์นั้นๆ (รวมทั้งสิ้น ๑๐๐๐ คาถา) ตลอดจน ปฏิบัติบำเพ็ญศีลธรรมอย่างมั่นคงก็จะได้เกิดร่วมกับพระองค์ในอนาคตกาลโพ้น ทางวัดจึงจัดให้มีการเทศน์และฟังเทศน์มหาชาติจนเป็นประเพณีสืบมาโดยตลอด
วัดหนองช้างคืน ตำบลหนองช้างคืน อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน อยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอเมืองลำพูน ระยะทางประมาณ ๑๔
กิโลเมตร
