• ชื่อวัด: วัดดอยก้อม
• ประเภทวัด: วัดราษฎร์/พัทธสีมา
• นิกาย: มหานิกาย
• พระภิกษุ: 2 รูป
• สามเณร: 3 รูป
• ที่ตั้ง: เลขที่ 177 หมู่ 6 บ้านดอยก้อม ลี้ ลำพูน ตำบลบ้านโฮ่ง อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน รหัสไปษณีย์ 51130

ประวัติวัดดอยก้อม วัดดอยก้อม ตั้งอยู่เลขที่ 177 หมู่ที่ 6 บ้านดอยก้อม ตำบลบ้านโฮ่ง อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน วัดดอยก้อมก่อนหนึ่งพันปีมาแล้ว มีนักประวัติศาสตร์ชาวบ้านได้เล่าสืบๆกันมาว่ามี พยาจั๋น ( จันต๊ะราชา ) ผู้ครองเวียงหวาย ( ซึ่งตั้งอยู่แถววัดสะเลียมหวานในปัจจุบัน ) ได้สละสมบัติมาบำเพ็ญรักษาศีล ภาวนา อยู่บนดอยแห่งนี้ ท่านผู้นี้คือพระเจ้าแปดเหลี่ยม ซึ่งในผู้คนอาศัยอยู่ ดอยนี้ตั้งอยู่โดยเอกเทศมีพื้นที่ล้อมรอบเป็นบริเวณกว้าง ดอยนี้มีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “ ดอยอูปคำ ” ต่อมาคนทั้งหลายเรียกชื่อว่า “ ดอยก้อม “ เพราะมีลักษณะสั้นๆ เชิงดอยนี้ ทิศตะวันตก มีทางเกวียนถนนคนเดินจากลำพูนไปอำเภอลี้ตลอดเวลาจากทิศเหนือไปทิศใต้จึงทำให้พระธุดงค์เดินผ่านไปมาเสมอ และได้พักแรมโปรดชาวบ้านเสมอ ( ถนนปัจจุบันผ่านเชิงดอยนี้จากทิศตะวันตกเฉียงเหนือไปทิศตะวันออกเฉียงใต้ชื่อถนนพหลโยธินสายเชียงใหม่ – กรุงเทพฯ ) นอกจากนั้นบนดอยแห่งนี้ ยังเป็นที่พักของวัวควาย ( ป๋างควาย ) ของคนบ้านโฮ่ง ในระยะประมาณปี พ.ศ.2400-2430 มีผู้คนมาตั้งบ้านเรือนมาอาศัยอยู่รอบๆดอยแห่งนี้ และบนดอยแห่งนี้มีภิกษุมาบำเพ็ญสมณะธรรมเป็นประจำ จึงได้ตั้งเป็นอารามมีพระภิกษุจำพรรษทุกปี จนถึงเมื่อปี พ.ศ.2475 มีภิกษุจากวัดห้วยห้า ชื่อพระดวง มาเป็นเจ้าอาวาส ณ วันหนึ่งครูบาศรีวิชัย นักบุญแห่งล้านนาพร้อมกับศรัทธาประชาชนเป็นจำนวนมาก ท่านครูบาศรีวิชัย พร้อมกับคณะศรัทธาได้พักหายพักร้อน ณ อารามแห่งนั้นเป็นเวลานานพอสมควร จึงได้ดำหริว่าดอยแห่งนี้เป็นดอยสำคัญ มีประวัติศาสตร์อันยาวนาน จึงสมควรที่จะจัดสร้างให้เป็นวัดถาวรเพื่อที่พุทธศาสนิกชนจะได้มาสักการบูชา เป็นวัดสำคัญเป็นที่ตั้งแห่งศาสนาต่อไป เมื่อปี พ.ศ. 2476 เดือน 6 เหนือ แรม 13 ค่ำ วันอังคาร ( วันที่ 13 มีนาคม พ.ศ. 2476 ) จึงได้เริ่มงานก่อสร้างวัดดอยก้อมนี้ มีช่างและประชาชนประมาณ 1,000 คน ได้ทำการก่อสร้างพระธาตุ เสร็จเมื่อเดือน 7 เหนือ ขึ้น 15 ค่ำ จึงได้ให้มีการสรงน้ำพระธาตุตั้งแต่วันนั้นเป็นต้นมา ต่อจากนั้นก็ได้ทำการก่อสร้างวิหารศาลาระเบียงรอบวัดทั้ง 4 ด้าน สร้างบันไดนาค 4 ด้าน เสร็จเมื่อเดือน 8 เหนือ ขึ้น 12 ค่ำ วันพุธ ( วันที่ 25 เมษายน พ.ศ.2477 ) วัดนี้เป็นวัดที่สมบูรณ์ มีภิกษุอยู่จำพรรษาทุกปี เมื่อ พ.ศ.2512 ได้รับพระราชทานเป็นวิสุงคามสีมา พระสงฆ์ทำสังฆกรรมได้ทุกอย่าง และเมื่อ พ.ศ.2519 กรรมการวัดได้จัดสร้างอนุสาวรีย์รูปเหมือนครูบาศรีวิชัย อิริยาบถนั่งเก้าอี้ มือซ้ายถือไม้เท้าและพัด มือขวาให้พรแก่ผู้มาบูชา ประดิษฐานในวิหารหน้าวัดดอยก้อมด้านทิศตะวันตก เพื่อให้เป็นที่สักการะบูชาของพุทธศาสนิกชนทั่วไป ลำดับเจ้าอาวาสตั้งแต่อดีต ถึง ปัจจุบัน 1. พระดวง พ.ศ. 2475 เจ้าอาวาสองค์แรก 2. พระผัด พ.ศ. 2480 - 2487 3. พระอุ่น พ.ศ. 2488 - 2495 สร้างกุฏิ 1 หลัง 4. พระจันทร์ จนฺทสีโล พ.ศ. 2503 - 2504 5. พระมหาสุพรรณ ธีรธมฺโม พ.ศ. 2505 – 2513 สร้างกุฏิ ศาลาการเปรียญ ซ่อมบันไดนาค 2 ด้าน 6. พระบุญฝ้าย ภททฺจารี พ.ศ. 2520 - 2534 สร้างศาลาการเปรียญ ซ่อมบันไดนาค 2 ด้าน สร้างอนุสาวรีย์ครูบาศรีวิชัย 7. พระครูบรรพตพัฒนานุยุต พ.ศ. 2535 - ปัจจุบัน สร้างกุฏิ หอระฆัง ศาลาเอนกประสงค์ ซ่อมบันไดนาค 2 ด้าน ปัจจุบันมีศาลหรือหอโยง ตั้งอยู่ระหว่าง บ้านโฮ่งกับบ้านกลาง ดอยลูกนี้ในสมัยนั้นเป็นป่าไม้มี