• ชื่อวัด: วัดพระธาตุเสด็จ
• ประเภทวัด: วัดราษฎร์/พัทธสีมา
• นิกาย: มหานิกาย
• พระภิกษุ: 10 รูป
• สามเณร: 1 รูป
• ที่ตั้ง: เลขที่ 638 หมู่ 5 บ้านเสด็จ ตำบลบ้านเสด็จ อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง รหัสไปษณีย์ 52000
• เนื้อที่: 16 ไร่ 2 งาน 38 ตารางวา
• โทร: 054-342139

         ต่อมาเมื่อจุลศักราชได้  ๒๑๙ ปี  (พ.ศ.๑๒๐๐) พระอรหันต์ ๗ องค์มาจากชมภูทวีป  ได้พากันมาบรรจุพระบรมธาตุ  และไดเชิญชวนพระยามหากษัตริย์มาชุมนุมถึง ๕ พระองค์ และตั้งทัพรักษาอยู่ห้าแห่ง   แห่งแรกมีชื่อว่า  เวียงชัย  แห่งที่ ๒ เรียกว่า  อริยะ แห่งที่ ๓  เรียกว่าอางละ แห่งที่ ๔ เรียกว่า  รี  แห่งที่ ๕ เรียกว่า  เวียงสูง  ต่อจากนั้น  พระยา๕ พระองค์ก็เอาเงินเอามาหล่อก้อนละอีดเงิน  ละอีดคำ (อิฐเงินอิฐคำ) อย่างมากมายแล้ว  ก็ให้คนขุดดินลึกได้  ๑๕ ศอกนับเป็นวาได้ ๓ วา  ปลายออกหนึ่งแล้วก็ก่อด้วยก้อนละอีดคำ ทำรูปราชสีห์  ๑ ตัว  สูงได้ ๗  ศอกแล้วทำขะอูปแก้ว (ผอบ) อันหนึ่งดีงามยิ่งนัก  แล้วเอาพระธาตุพระพุทธเจ้าบรรจุไว้ตรงกลาง  แล้วเอาใส่ไว้ในท้องราชสีห์คำตัวนั้น  แล้วหุ้มเป็นอุโมงค์  กว้างได้  ๗ วา แก้วก่อดินละอีด (อิฐ) หุ้มขึ้นก่อขึ้นหลังราชสีห์คำตัวนั้นได้  ๑๒  ศอก แล้วก่อกินละอีดคำขึ้นได้  ๑๒ ศอกเป็นใจกลางตรงราชสีห์อยู่นั้น  ก่อขึ้นมาจนถึงดินกว้างได้ ๑ ศอก จึงก่อหินขึ้น ๗ ศอก แล้วจึงถมดินให้ดีแล้วเอาไม้ชะจาว ๑ ต้นมาปลูกไว้ตรงกลาง  ส่วนแก้วแหวนเงินคำที่เหลือก็หล่อเป็นเสาโคมคำสูงได้๙ วาอก  ใหญ่เท่าลำตาล และฝังไหแก้ว  ๗ ไห ไว้บุชาอีกทั้ง ๔ทิศ นอกจากนั้นยังมีเงินคำเครื่องใช้เหลืออีก๑๒  โกฏิ ให้ใส่รถลากไปฝังดอยน้อย ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันออกแล้วพระอรหันต์ทั้ง  ๗ พระองค์กับพระยา  ๕ พระองค์  ได้ช่วยกัน อธิฐานว่า  “คนไหนไม่บุญอย่าเอาข้าวของไป ท้าวพระยาองค์ใดมีบุญสมภารอันใหญ่เสวยเมืองนครชัย  กับทั้งชาวจ้าวผู้มีบุญสมภารอันใหญ่จักมายกยอพระพุทธศาสนาก็อนุญาตให้สร้าง ได้พระธาตุดอนโผยงนี้จักรุ่งเรือง  ๒ ที ๓ ที ครั้งถ้วน ๓ จักเจริญเป็นเจดีย์คำตลอดไปจนสิ้นศาสนายุกาล” เมื่อพระอรหันต์ ๗  พระองค์ และพระยา  ๕ พระองค์พร้อมด้วยเทพบุตร  ได้อธิฐานเช่นนี้แล้วก็บูชาสักการะเป็นเวลา  ๗ วัน แล้วก็กลับไปสู่ที่อยู่ของตน  ขณะที่บรรจุพระบรมธาตุนั้นเป็นจุลศักราชได้  ๒๑๙ ปี นี่เป็นเรื่องกล่าวถึงการบรรจุพระบรมธาตุ

          ต่อมาจุลศักราช ๗๗๕ (พ.ศ.๑๙๕๖) ปีมะเส็ง ขณะนั้นนางจามเทวีได้เป็นพระยาครองเมืองหริภุญชัย  พระนางจามเทวีมีพระราชโอรส ๒ พระองค์ องค์พี่ชื่อว่า มหันตยศ องค์น้องชื่อว่าอนันตยศ มีพระยาลัวะ  ซึ่งมาเอานางพระนางจามเทวีเป็นภรรยาองค์หนึ่งแต่พระราชโอรสทั้ง ๒ พระองค์จงใจรังเกียจยิ่งนัก จึงขออนุญาตพระมารดาไปรบด้วยพวกพระยาลัวะ  ก็ได้ชัยชนะกลับมาพระนางจามเทวีก็ยกเมืองหริภุญชัยให้แก่มหันตยศลูกชายคนโต ให้ได้เสวยราชสมบัติสืบต่อไป  ต่อมามหันตยศจึงได้ถามพระมารดาว่าเหตุไฉนลูกทั้งสองขี่ช้างตัวเดียวกันไปรบ ชนะมาด้วยดันแล้ว  แม่ไม่ให้น้องชายได้เสวยเมืองเดียวกับลูกเล่า  นางจามเทวีได้ฟังดังนั้นก็คิดนั้อยใจ จึงรับปากกับลูกชายผู้เป็นพี่ว่า  เจ้าอย่าได้น้อยใจไปเลยแม่จะหาเมืองให้น้องเจ้าได้เสวยราช  ต่อมาพระนางจามเทวีก็ได้ไหว้เจ้าสุกกะทันตะฤาษี  บอกเหตุการณ์ทั้งหมดให้ทราบ  เจ้าสุกกะทันตะฤาษี  ก็ได้ชี้แจงแก่นางจามเทวีว่าหากต้องการให้ลูกชายได้เสวยราชจริงแล้ว  ก็ให้ไปหามหาพรหมฤาษีซึ่งอยู่ห่างจากที่นี้ไปทางทิศตะวันออก  ๕  หมื่น  ๖ พันวา  อยู่ดอยชื่อว่าเขางาม  เป็นสหายของเรานี้แหละให้ไปหานายพรานป่าชื่อว่าพรานเขลางค์  อยู่ตีนดอยทางทิศตะวันออกแม่น้ำวังค์นที  แล้วพรานผู้นั้น ก็จักพาท่านไปหามหาพรหมฤาษี  แล้วให้เล่าเรื่องราวและแจ้งความประสงค์ให้ท่านทราบต่อไปเถิด

          ต่อมาจุลศักราชได้ ๔๙๖ปี (พ.ศ.๒๐๗๗ปี)มีพระมหาเถรเจ้า  ๒  องค์มาจากเมืองพม่า  ได้นำสถรา (บัดถาจารึก)มาเพื่อจะนมัสการพระมหาธาตุเจ้า   สมัยเมือเจ้าเมืององค์ที่ชื่อว่า”หาญเทศท้อง” เสวยเมืองศรีนครชัย  เมื่อมานมัสการพระธาตุเมืองลัมภะกัปปะนครแล้ว  ก็ไปสู่เมืองศรีนครชัย  แล้วมหาเถรเจ้าทั้งสองก็ถามชาวเมืองทั้งหลายว่า   พระธาตุพระพุทธเจ้ามีเหนือเมืองไปอันชื่อว่าดอนโผยงมีหรือไม่   ชาวบ้านเมืองก็บอกมหาเถรเจ้าว่าพวกข้าพเจ้าได้ทราบแต่ว่า  พระธาตุพระพุทธเจ้ามีอยู่ใต้เมืองลัมภะกัปปะนครเช่นนั้น   ส่วนเมืองศรีนครชัยอย่างท่านว่าไม่เคยได้ยินเลย  มหาเถรเจ้าก็บอกให้เขารู้อีก แล้วก็เดินทางไปเสาะหาพระบรมธาตุทางเหนือเมืองต่อไป พอไปถึงบ้านกาศไหม้  ก็แวะอาบน้ำที่ท่าน้ำนั้นแล้วก็มีคนแก่ชราคนหนึ่งอยู่บ้านหมากฟ้าเดินทางพบ เข้า  มหาเถรเจ้าจึงถามว่า ปู่มาจากไหน  ชายชราก็บอกว่ามาจากบ้านหมากฟ้า  มหาเถรเจ้าจึงถามว่ายังรู้จักพระธาตุอยู่ที่ใด  วัดดอนโผยงอยู่ที่ใด  ต้นไม้คะจาวอยู่ที่ใด  เคยทราบไหมชายชราคนนั้นไม่เคยเห็นและไม่เคยทราบไม่เคยได้ยินใครพูดเลยจึงตอบ มหาเถรเจ้าว่า  ไม่ทราบว่าอายุได้  ๙๐ ปีแล้วแล้วก็ยังไม่เคยได้ยินชื่อเช่นนี้เลย  ครั้นแล้วมหาเถรเจ้าก็ถามต่อไปว่า  คนแก่ที่แก่กว่าท่านยังอยู่หรือ  ชายชราบอกว่ายังมีอยู่อีกหนึ่งเป็นอาจารย์โหราเมือเป็นพระเคยไปอยู่เมือง พม่า  แต่กลับมาได้ลาสิกขาเสียแล้วก็เป็นอาจารย์ (ผู้นำอุบาสกหรือไวยาวัจจกร)  อาจจะรู้เรื่องนี้ดีชายชราจึงพามหาเถรเจ้าไปบ้านหมากฟ้า   ไปหาอาจารย์โหราคนแก่แล้วก็เล่าเหตุการณ์ให้แก่ฟังทุกอย่าง  อาจารย์โหราจึงถามว่าพระคุณเจ้าเดินทางมาพักที่ไหน  มหาเถรเจ้าก็บอกว่า   มาพักที่บ้านกาศไหม้   อาจารย์โหราก็บอกว่าที่บ้านกาศไหม้นั้นแหละ ที่ริมแม่น้ำวังค์นที  มีดอนอันหนึ่งชื่อว่าดอนโพง  มีต้นคะจาวอยู่ต้นหนึ่ง แต่เขาไม่เคยเรียกกันว่าดอนโผยง  อย่างพระคุณเจ้าว่าเลย เขาเรียกกันว่า  ดอนโพง  ก็คือที่ๆพระคุณเจ้าพักอยู่นั้นแหละมหาเถรเจ้าถามว่า  เหตุใดคนจึงเรียกกันว่า   ดอนโพง  อาจารย์โหราจึงบอกว่า เนื่องจากกลางคือมาผีโพงชอบมากินซากผีแถวนั้นเพราะเขานำผีไปฝังไว้ใกล้ๆ  กับต้นคะจาวต้นใหญ่ต้นนั้น  กลางคืนจึงมีผีโพงไปเที่ยวเกาะกิ่งเกาะกิ่งไม้คะจาวเพื่อเซาะกินผีทุกคืน ตลอดคืนยังรุ่งเขาเรียกกันว่าดอนโพง   มหาเถรเจ้าก็ขอให้อาจารย์ โหราพาไปสู่ดอนโพงเพื่อตรวจดูตรงดอนโพงให้ถูกต้องแน่นอนว่าจะเหมือนดังในบัด ถาจารึกหรือไม่

          จากนั้น   รัศมีพระสรีระธาตุพระพุทธเจ้า  ก็ไหลหลั่ง  แต่ต้นไม้คะจาวต้นใหญ่  มีประมาณเท่าลำตาลรุ่งเรืองงามประดุจทองคำและประดุจรูปพระยานาคเกี้ยวกันสุด ยอดต้นคะจาวแล้วก็เปล่งรัศมี ๖ ประการรุ่งเรืองงามยิ่งนัก  แล้วก็เสด็จขึ้นไปบนอากาศ  ใหญ่ประมาณเท่าลูกบาตรบ้าง เท่าลูกมะพร้าวบ้าง  เท่าเดือนบ้าง เท่าดาวบ้าง มาที่สุดจะคณานับได้  ตลอดคืน  คนทั้งหลายจึงได้เชื่อคำของมหาเถรเจ้า  ก็บอกข่าวให้แก่คนทั้งหลายว่า  ต่อไปเมื่อใดที่ต้นคะจาวนี้จะชราเสื่อมคลายตายลงแล้ว  ในตอนนั้นจักมีพระมหาเถรเจ้าองค์หนึ่ง  กับพระยาที่เสวยเมืองศรีนครชัยกับทั้งชาวเจ้าอริยะสงฆ์และประชาชนจักมาตัด ไม้คะจาวนี้  แล้วจะก่อเป็นพระมหาเจดีย์ครอบพระสรีระธาตุพระพุทธเจ้า  สถานที่นี้ให้รุ่งเรืองถาวรสืบอายุพระพุทธศาสนาต่อไป  เมื่อพระมหาเถรเจ้ากล่าวเช่นนี้แก่ประชาชนแล้วประชาชนต่างก็ชื่นชมยินดีที่ เห็นพระบรมธาตุพระพุทธเจ้าออกจากต้นคะจาว  คนทั้งหลายก็กลับไปสู่ที่อยู่บ้านเรือนของตน  ส่วนมหาเถรเจ้าก็กลับไปสู่ที่อยู่แห่งตนตามเดิม  ภายหลังประชาชนที่ต้องการจะถวายอาหารแก่พระมหาเถรเจ้าทั้ง  ๒  องค์ก็หาไหนไม่เจอ  เสาะหาตามที่ไหนๆก็ไม่พบ  จึงไปแจ้งข่าวแก่พระยาเจ้าเมือง  ชื่อหาญแต่ท้อง  เจ้าเมืองได้ทราบเรื่องตำนานพระสรีระธาตุพระพุทธเจ้า  ก็มีจิตใจชมชื่นยินดียิ่งนัก  จึงตรัสสั่งให้ประชาชนพลเมืองปราบพื้นที่ให้เรียบร้อยดีงามแล้ว  ก็จัดการก่อต้นไม้คะจาวต้นนั้นให้เป็นแท่นเป็นองค์เจดีย์  แล้วทำวิหารขึ้น ๑หลัง ทางด้านตะวันออก  และได้ป่าวประกาศให้ชาวเมืองศรีนครชัยตลอดทั้งภิกษุสงฆ์องค์เจ้ามาทำการ สักการบูชาพอถึงกลางคืน มาพระสรีระธาตุพระพุทธเจ้าก็เสด็จออกมาจากต้นคะจาวแสดงปาฏิหาริย์เป็นที่น่า ปิติยินดีแก่มหาชนทั่วไป  ตั้งแต่นั้นมาก็มีชื่อปรากฏเรียกกันว่า  พระธาตุเสด็จ  (คือเสด็จขึ้นๆลงๆเช่นนี้)

          พอถึงจุลศักราช๑๑๖๘ (พ.ศ.๒๓๔๙)ตรงกับเดือนยี่เหนือขึ้น๑๐ค่ำ วันพฤหัสบดี  มหาปฐวีแผ่นดินหลวงก็หวั่นไหวเป็นการใหญ่ทำให้แท่นเจดีย์ที่ทำไว้นั้นทรุด โทรมลง  พระยาลัวะเจ้าเมืองนครชัย  พร้อมทั้งพระสงฆ์มีสมเด็จพระสังฆราชเป็นประธานก็ได้จัดการหล่อเหล็กยาว ๕ ศอก  ทำเป็นไส้กลางแล้วก็เสริมสร้างเป็นองค์พระธาตุเจดีย์ขึ้นแล้วสร้างฉัตรทองคำ เพิ่มอีก  ๒รวมเป็น ๕ และทำซี่เหล็กล้อมอีก  ๒๑๕๐  เล่ม และฉัตรทองเหลืองปักตรงมุมอีก  ๔ มุม ๆละ๑ฉัตร รวมพระธาตุเสด็จกว้างได้  ๗ วา สูง ๑๕ วา แล้วป่าวประกาศให้ประชาชนทั้งหลายมาฉลองสมโภชกัน๗วัน  ๗ คืนในวันเพ็ญเดือน  ๓ (เดือน ๕ เหนือ)  ซึ่งเป็นประเพณีการจัดงานเทศกาลประจำปีมาจนถึงทุกวันนี้  กล่าวถึงตำนานพระบวรธาตุเจ้าวัดพระธาตุเสด็จอันมีในใบลานเก่าแก่ก็ยุติเพียง เท่านี้

พระครูโสภิตพัฒนานุยุต สุภทฺโท เจ้าอาวาสวัดพระธาตุเสด็จ

พระครูโสภิตพัฒนานุยุต สุภทฺโท ปัจจุบันอายุ 68 ปี บวชมาแล้ว 48 พรรษา มีลำดับชั้นสมณศักดิ์เป็น พระครูสัญญาบัตรชั้นโท เจ้าคณะตำบลชั้นเอก ปัจจุบันดำรงตำแหน่งเป็น เจ้าอาวาสวัดพระธาตุเสด็จ และยังดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าคณะตำบล (จต.)

ประวัติด้านการศึกษาของพระครูโสภิตพัฒนานุยุต สุภทฺโท

พระครูโสภิตพัฒนานุยุต สุภทฺโท เจ้าอาวาสวัดพระธาตุเสด็จ จบการศึกษาศึกษาระดับปริญญาตรี จากสถานบันการศึกษามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัยเขตแพร่ เมื่อปีการศึกษา พ.ศ.

• ศูนย์อบรมประชาชนประจำตำบล