• ชื่อวัด: วัดอักโขชัยคีรี
• ประเภทวัด: วัดราษฎร์/พัทธสีมา
• นิกาย: มหานิกาย
• พระภิกษุ: 1 รูป
• ที่ตั้ง: เลขที่ 155 หมู่ 1 สวนดอกคำ แจ้ห่ม-ลำปาง ตำบลวิเชตนคร อำเภอแจ้ห่ม จังหวัดลำปาง รหัสไปษณีย์ 52120
• เนื้อที่: 136 ไร่
• โทร: 086-0749762

 เป็นวัดเล็กๆ อยู่บนยอดเขาบริเวณวิเชตนคร อ.แจ้ห่ม ติดถนนหมายเลข 1035 ทางไปอุทยานแห่งชาติแจ้ซ้อน ตรงทางขึ้นวัดเป็นทางขึ้นเขาสั้นๆ ดังนั้นเวลามาจากถนนสายหลักต้องเร่งเครื่องส่งขึ้นเขาทันที เขานี้สูงจากถนนประมาณ 35 เมตร บนยอดเขามีเสนาสนะไม่มากนักตามความจำกัดของพื้นที่ จุดหลักๆ คืออุโบสถและเจดีย์ แล้วก็วิหารหลังเล็กๆ ที่ประดิษฐานพระยืนองค์ใหญ่มากตามประวัติของวัดกล่าวว่า
 วัดอักโขชัยคีรีเป็นวัดเก่าแก่คู่เมืองแจ้ห่มมานานนับร้อยๆ ปี ไม่ปรากฏประวัติการก่อสร้างชัดเจนเป็นลายลักษณ์อักษรมีเพียงแผ่นจารึกด้วยอักษรล้านนา 2 หลัก ซึ่งครูบาเจ้าสิทธิวังอดีตเจ้าอาวาสรูปที่ 1 เป็นผู้สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2459 และพ.ศ. 2474 และหลักฐานเป็นคำบอกเล่าของผู้เฒ่า ที่เคยบวชเรียนในวัดนี้มาก่อน กอปร์กับตำนานเมืองแจ้ห่มที่กล่าวอ้างถึงวัดอักโขชัยคีรี ซึ่งมีผู้รู้เคยเขียนไว้คู่กับประวัติอำเภอแจ้ห่มอีกหลายสำนวน
 ก่อนปี พ.ศ. 2459 วัดอักโขชัยคีรีมีสถาพกลายเป็นป่ารกชัฏ ไม่มีกุฎิสงฆ์หรือที่พักแต่อย่างใด คงมีแต่เพียงวิหารพระยืน ซึ่งเป็นวิหารไม้มีเสาสูงเพียง 4 ต้น หลังคาหน้าจั่วมุงด้วยกระเบื้องไม้สักเป็นเกล็ด ส่วนเจดีย์สันนิษฐานว่า คงสร้างขึ้นมาทีหลังในช่วงที่ท่านพระปัญญาสาโร (หลวงพ่อป๊อก) เป็นเจ้าอาวาส เมื่อพ.ศ. 2495 - 2511 โดยอาศัยหลักฐานแผ่นจารึกทั้ง 2 หลัก ซึ่งทรายว่าเมื่อครูบาเจ้าสิทธิวังย้ายมาจากวัดศรีหลวง ในครั้งนั้นท่านได้ชักชวนพระเณรและญาติโยม ช่วยกันแผ้วถางบริเวณวัดอักโขชัยคีรีสร้างกุฎิสงฆ์ ขุดสระเก็บน้ำฝน และอีกหลายอย่างในวัด

 พ.ศ. 2466 ครูบาเจ้าศรีวิชัย เจ้าอาวาสวัดบ้านปาง เมืองลี้ ได้เมตตาเป็นประธานสงฆ์ สร้างวิหารพระยืน และบูรณะพระพุทธรูปยืน (พระศากยะมุนีคีรีอักโข) จนสำเร็จลุล่วงไปด้วยดี จนกลายเป็นพระพุทธรูปยืนที่ใหญ่ที่สุดในอำเภอแจ้ห่มในปัจจุบันนี้ นอกจากนี้วัดอักโขชัยคีรี ยังมีพระพุทธรูปปางไสยาสน์ ประดิษฐาน ณ วิหารพระนอน บริเวณหน้าอนุสาวรีย์เจ้าพ่อพญาคำลือ เป็นพระพุทธรูปก่ออิฐฉาบปูนเก่าแก่คู่กับพระยืน และไม่ปรากฏหลักฐานการก่อสร้างพระพุทธรูปทั้งสององค์นี้

 เนื่องจากการสร้างพระพุทธรูปยืนต้องอาศัยผู้มีอำนาจทางบ้านเมืองเป็นประธานหรือผู้อุปถัมภ์ในการก่อสร้างจึงจะสามารถก่อสร้างได้ และหากเปรียบเทียบลักษณะวงพระพักตร์ของพระพุทธรูปยืนของวัดอักโขชัยคีรี และวงพระพักตร์ของพระเจ้าตนหลวง วัดผาแดงหลวง จะเห็นว่ามีลักษณะคล้ายกันมาก จึงอาจเป็นไปได้ว่า วัดอักโขชัยคีรีเป็นวัดคู่บ้านคู่เมืองร่วมสมัยกับวัดผาแดงหลวง ซึ่งสร้างเมื่อราว พ.ศ. 1861 โดยมีพญาคำแดงกษัตริย์แห่งเมืองพะเยา ร่วมกับเจ้าเมืองแจ้ห่มและไพร่ฟ้าประชาราษฎร์ร่วมกันก่อสร้าง
 ดังนั้นวัดอักโขชัยคีรีจึงเป็นวัดที่โดดเด่นและมีเอกลักษณ์เฉพาะตนยากที่วัดในอำเภอแจ้ห่มและอำเภอใกล้เคียงจะมีได้ กล่าวคือภายในวัดอักโขชัยคีรีจะมีพระพุทธรูปประดิษฐานถึง 3 พระอิริยาบถ (ยืน นั่ง นอน) และล้วนแต่เป็นพระพุทธรูปเก่าแก่ของอำเภอ

พระอธิการบุญรัตน์ อคฺคธมฺโม เจ้าอาวาสวัดอักโขชัยคีรี

พระอธิการบุญรัตน์ อคฺคธมฺโม ปัจจุบันอายุ 60 ปี บวชมาแล้ว 15 พรรษา ปัจจุบันดำรงตำแหน่งเป็น เจ้าอาวาสวัดอักโขชัยคีรี

ประวัติด้านการศึกษาของพระอธิการบุญรัตน์ อคฺคธมฺโม

พระอธิการบุญรัตน์ อคฺคธมฺโม เจ้าอาวาสวัดอักโขชัยคีรี จบการศึกษาศึกษาระดับประถมศึกษาปีที่ 4 (ป.4) จากสถานบันการศึกษาโรงเรียนบ้านสวนดอกคำ เมื่อปีการศึกษา พ.ศ.