• ชื่อวัด: วัดนางแล
• ประเภทวัด: วัดราษฎร์/พัทธสีมา
• นิกาย: มหานิกาย
• พระภิกษุ: 2 รูป
• สามเณร: 9 รูป
• ลูกศิษย์วัด: 9 คน
• ที่ตั้ง: เลขที่ 49 หมู่ 13 นางแล ตำบลปงยางคก อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง รหัสไปษณีย์ 52190
• เนื้อที่: 3 ไร่
• โทร: 086-4299764

วัดนางแล ตั้งอยู่เลขที่ 49 บ้านนางแล หมู่ที่ 13 ตำบลปงยางคก อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ที่ดินที่ตั้งอยู่มีเนื้อที่ 6 ไร่ อาณาเขต ทิศเหนือจดทุ่งนา ทิศใต้จดหมู่บ้าน ทิศตะวันออกจดทุ่งนา ทิศตะวันตกจดหมู่บ้าน อาคารเสนาสนะ ประกอบด้วย พระอุโบสถ ศิลปะทรงลานนา ศาลาการเปรียญกุฏิไม้ลักษณะแบบเครื่องทรงคุ้มเรือนพ่อเลี้ยงเมืองเหนือ ซุ้มประตูวัดเป็นแบบสถาปัตยกรรมลานนาโบราณปูชนียวัตถุที่สำคัญยิ่งของวัด คือ พระพุทธรูปทองเหลืองสมัยเมืองฝาง 1 องค์ และพระพุทธรูปเก่าแก่สมัยเดียวกันอีกหลายองค์ และวัตถุโบราณอื่นอีกหลายชิ้น เช่น ผ้าดิบที่เขียนตำนานเมืองลำปาง วัดนางแล ตามหลักฐานที่ปรากฏในหนังสือประวัติวัดทั่วราชอาณาจักรเล่ม 8 ของกรมการศาสนาได้บันทึกไว้ว่า วัดนางแลนี้ได้สร้างเมื่อปีพุทธศักราช 1270 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อ วันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2508 ผูรับสนองพระบรมราชโองการ จอมพล ถนอม กิตติขจร นายกรัฐมนตรีการบริหารและการปกครองมีเจ้าอาวาสเท่าที่ทราบจากคำบอกเล่าของหมู่ปู่ ย่า ตา ยาย พ่อหลวง แม่หลวง ตลอดถึงอดีตทิด หรือขะหนานที่ลาพรตทั้งหลายว่า ระหว่าง พ.ศ. 2476 – 2486 พระอธิการมี ธรรมจารี ระหว่าง พ.ศ. 2484 - 2500 พระอธิการสุคำ ธนญชโย ระหว่าง พ.ศ. 2500 - 2526 พระทองอยู่ สนฺตจิตฺโต ระหว่าง พ.ศ. 2526 - 2527 พระสุกิจ สุกิจฺโจ นับตั้งแต่ พ.ศ. 2527 เป็นต้นมาก็มีพระภิกษุสามเณรมาอาศัยอยู่เป็นครั้งคราว
จนมาถึงวันที่ 21 มิ.ย. 37 พระครูวิสิฐพัฒนานุยุต เป็นเจ้าอาวาส ท่านได้เป็นประธานร่วมกับคณะศรัทธาสาธุชนทั่วไป ช่วยกันบูรณปฏิสังขรณ์ โบสถ์ ที่ชำรุดทรุดโทรมมาก จนขณะนี้การบูรณปฏิสังขรณ์ก็เป็นไปได้ ประมาณ 70 เปอร์เซ็นต์ แล้วพร้อมกันนั้นก็ได้สร้างถาวรวัตถุอีกหลายอย่าง อาทิเช่น ห้องน้ำ กำแพงวัด เพื่อกั้นเป็นอาณาเขตบริเวณวัด ณ เวลานี้ วัดนางแล ก็มีความพร้อมที่จะเป็นที่จำเริญใจ เจริญศรัทธาของสาธุชนที่จะมาบำเพ็ญภาวนา มุ่งหน้าเข้าหาความสงบ ร่มเย็น ทางด้านจิตใจสืบต่อไป และทรงคุณค่าสมกับความเป็นวัดเก่าแก่ของทางเมืองเหนือ และปี 2553 ได้จัดตั้งสร้างโรงเรียนเอกชนการกุศลของวัดในพระพุทธศาสนา สังกัดสำนักบริหารงานคณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชน (สช.) โดยใช้ชื่อว่า โรงเรียนวิสิฐวิทยา(วัดนางแล) สำหรับคำว่า “ นางแล ” นี้ มีเกร็ดประวัติจากหนังสือ จามเทวีวงศ์และจากคำบอกเล่าของพ่อหลวงแม่หลวง ได้เล่าสืบๆกันมาเป็นตำนานว่า ประมาณพ.ศ. 1918 เมื่อครั้ง ที่พระนาง เจ้าจามเทวี ผู้ครองนครหริภุญไชย (ลำพูน) ได้เสด็จมาก่อสร้าง ปฏิสังขรณ์วัดพระธาตุลำปางหลวง อันเป็นปูชนียสถาน ในเขตอำเภอเกาะคา เส้นทางที่พระนางเจ้าจามเทวี ได้เสด็จในยุคสมัยนั้น เป็นถนนสายเก่าแก่สายหนึ่ง ที่จะไปถึงองค์พระธาตุลำปางหลวง เมื่อมาถึง ณ ท้องทุ่งบริเวณแห่งหนึ่ง ซึ่งห่างจากพระธาตุลำปางหลวง ประมาณ 12 กิโลเมตร ขบวนเสด็จได้หยุดพัก เพื่อจะให้ข้าราชบริวารได้ดื่มน้ำแก้กระหายหิว จากหม้อน้ำดื่มเย็น ๆ ซึ่งมีอยู่ในบริเวณนั้น และในช่วงนั้น ก็มีเหตุให้พระนางเจ้าฯ ได้เสด็จไปเหยียบเปลือกขนุนที่ชาวบ้านบางคน ได้รับประทานแล้วทิ้งไว้ตามถนนทางเดิน ก็ให้เป็นที่ขัดเคืองพระทัยมิใช่น้อย พระนางเจ้าจามเทวี เลยตรัสสั่งว่าต่อไปชาวบ้านกลุ่มนี้ แม้ปลุกต้นขนุน ก็อย่าได้ออกลูกออกผลเลย เพราะชอบกินทิ้งกินขว้างไม่เป็นระเบียบ ซึ่งให้เป็นที่อัศจรรย์ยิ่งว่าหมู่บ้านดังกล่าวนั้น นับแต่อดีตหลายร้อยปีที่ผ่านมาและในปัจจุบันนี้ แม้ว่าชาวบ้านจะได้ได้พยายามปลูกขนุนแล้วก้อตาม แต่มันก็ไม่ออกผลที่โต ๆ จนสุกงอม เพราะขนุนที่เห็น ๆ นั้น พอออกผลเล็ก ๆ ก็มักจะร่วงลงพื้นดินเสมอ เป็นอย่างนี้มาชั่วนาตาปีแล้ว อย่างไรก็ตามคำบอกเล่านี้หากจะมีการพิสูจน์ว่าทำไมจึงเป็นอย่างนั้น ก็น่าจะดีไม่ใช่น้อยในประเด็นต่อไปนี้ 1. คำบอกเล่านี้เชื่อได้แค่ไหน ทำไมปรากฏดังกล่าวจึงเกิดขึ้นเฉพาะในหมู่บ้านนี้ 2. พื้นดินบริเวณนี้อาจจะไม่เหมาะสมสำหรับการปลูกขนุนก็อาจจะเป็นได้ 3. หรืออาจจะเป็นดั่งที่เข้าใจกันจริงๆอย่างนั้น แต่ถึงกระนั้น ตำนานคำบอกเล่านี้ พอจะนับได้ว่าเป็นประโยชน์อย่างมากในการใช้เป็นเหตุผลยืนยันว่า บ้านนางแลจังหวัดลำปางนี้ เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจากการที่เจ้าแผ่นดินในยุคสมัยนั้น ได้เสด็จผ่านเส้นทางนี้แล้วทอดพระเนตรชำเลืองบางสิ่งบางอย่างแล้ว ชาวบ้านถิ่นนั้นก็นำกิริยาอาการที่คงจะเป็นมงคลนั้น มาเป็นชื่อของหมู่บ้านของตนเองว่า “ บ้านนางแล ” ดังคำขวัญประจำหมู่บ้านนางแลนี้ว่า   นางมีศักดิ์ แลมีศรี อยู่เย็นม่วนดี นางแลลำปาง

• ศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์