วัดเกษมจิตตาราม ตั้งอยู่บ้านเลขที่ 37 ตำบล ท่าอิฐ อำเภอ เมือง
จังหวัด อุตรดิตถ์ เดิมชื่อ “วัดม่อนศัลยพงศ์”
สังกัดคณะสงฆ์ มหานิกาย
การตั้งวัด
- ได้รับพระบรมราชานุญาตให้สร้างวัด ตามพระราชบัญญัติลักษณะการปกครองคณะสงฆ์ ร.ศ.121 เมื่อปี พ.ศ.2473
- มีพระบรมราชโองการพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อปี พ.ศ.2480
ที่ดินเฉพาะบริเวณที่ตั้งวัด มีเนื้อที่ 40 ไร่ 3 งาน 24 ตารางวา
อาณาเขต
ทิศเหนือ ติดต่อกับ ทางหลวงท้องถิ่น
ทิศใต้ ติดต่อกับ ที่ราชพัสดุ
ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ทางหลวงท้องถิ่น
ทิศตะวันตก ติดต่อกับ ที่ดินส่วนบุคคล
ถาวรวัตถุ
ปัจจุบันภายในวัดเกษมจิตตาราม มีเสนาสนะถาวรวัตถุภายในวัด เช่น มีวิหาร ศาลาการเปรียญ ศาลาเอนกประสงค์ โรงเรียนพระปริยัติธรรม หอระฆัง ศาลาหอฉัน เมรุ ศาลาธรรมสังเวช กุฏิสงฆ์จำนวน 11 หลัง และ อุโบสถ กว้าง 4 วา 2 ศอก สร้างเมื่อปี พ.ศ.2480
วัดเกษมจิตตาราม ยังได้รับแต่งตั้งเป็นสำนักปฏิบัติธรรมประจำจังหวัดอุตรดิตถ์ แห่งที่ 1 เมื่อวันที่ 24 เดือนกรกฎาคม พ.ศ.2545 และยังคงดำเนินการมาจนถึงทุกวันนี้
วัดเกษมจิตตาราม เดิมชื่อ “วัดม่อนศัลยพงศ์” สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.2473 โดยพ่อกว้าง และแม่ชีแปลก ศัลยพงษ์ สองคนพี่น้อง ได้ถวายที่ดินสร้างวัดขึ้น มีเนื้อที่ 32 ไร่ 45 ตารางวา จึงตั้งชื อวัดตามนามสกุลของตน
วัดม่อนศัลยพงศ์ เริ่มทำการก่อสร้างอุโบสถในปี พ.ศ.2480 ความกว้าง ๔ วา ๒ ศอก ความยาว ๑๓ วา ๒ ศอก ความสูง ๔ วา ๒ ศอก ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาวันที่ ๒ กันยายน พ.ศ.๒๔๘๐
ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๔๘๒ พระมหากระแส ได้ขอเปลี่ยนชื่อวัดโดยให้เหตุผลว่าชื่อเดิมนั้นเป็นวัดประจำตระกูล เป็นวัดที่มีเจ้าของไม่เป็นสาธารณผู้คนที่จะมาทำบุญก็ตะขิตตะขวางใจเพราะเหมือนมีเจ้าของ จึงขอเปลี่ยนชื่อเป็นวัดเกษมจิตตาราม โดยการยินยอมพร้อมใจของ
พ่อกว้าง แม่ศิริ ศัลยพงษ์ และแม่ชีแปลก ศัลยพงษ์ ผู้เป็นพี่สาว
ปี พ.ศ.๒๕๐๓ พระใบฎีกาสวัสดิ์ อธิวาโส ได้มาดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาส ต่อมาได้รับพระราชทานพระราชทินนาม คือ พระครูภาวนากิตติคุณ ได้มาบูรณปฏิสังขรณ์โบสถ์จนสำเร็จเรียบร้อย และได้ทำการสร้างถาวรวัตถุขึ้นอีกหลายหลัง พร้อมทั้งซื้อที่ดินใกล้เคียงเพิ่ม
ขึ้นอีกหลายแปลง
วันที่ ๒๔ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๔๕ ได้รับแต่งตั้งเป็นสำนักปฏิบัติธรรมประจำจังหวัดอุตรดิตถ์ แห่งที่ ๑
ปัจจุบัน วัดเกษมจิตตาราม มีเสนาสนะถาวรวัตถุภายในวัด เช่น มีวิหาร ศาลาการเปรียญ ศาลาเอนกประสงค์ โรงเรียนพระปริยัติธรรม อุโบสถ หอระฆัง ศาลาหอฉัน เมรุ ศาลาธรรมสังเวช และมีกุฏิสงฆ์ทั้งหมด ๑๑ หลัง ปัจจุบัน มี พระครูวินัยธรสมชัย ฉายา สมจิตฺโต เป็นเจ้าอาวาส มี พระครูฐานานุกรม จำนวนรวม ๒ รูป และฐานานุกรม ๑ รูป
วัดเกษมจิตตาราม หรือชื่อเดิม วัดม่อนศัลยพงษ์ ตั้งอยู่บนเนินเขาในที่ตั้งตำบลท่าอิฐ อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์ บนเนินเขาเดียวกับโรงพยาบาลอุตรดิตถ์ ในปี พ.ศ. 2470 เคยมีผู้พบกลองมะโหรทึกสำริดสมัยวัฒนธรรมดองซอน อายุกว่า 2,000 ปี และโบราณวัตถุสมัยก่อนประวัติศาสตร์บนม่อนวัดเกษมจิตตารามแห่งนี้ ปัจจุบันกลองมโหรทึกดังกล่าวจัดแสดงอยู่ที่พระที่นั่งศิวโมกข์วิมาน พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร
ระหว่าง ช่วงเดือน ๕ ไทย วัดเกษมจิตตารามจะจัดงานประจำปีของวัด คืองานกวนข้าวทิพย์หรือข้าวมธุปายาศ ซึ่งเป็นวัดเดียวในจังฟหวัดอุตรดิตถ์ที่มีการจัดงานที่ เป็นทางการและเป็น ๑ เดียวในภาคเหนือที่จัดอย่างยิ่งใหญ่
