ข้อมูลทั่วไปของวัดวัดดอนมูลน้าลอก
- ชื่อวัด: วัดดอนมูลน้าลอก
- ประเภทวัด: วัดราษฎร์/พัทธสีมา
- นิกาย: มหานิกาย
- พระภิกษุ: 4 รูป
- ที่ตั้ง: เลขที่ 172 หมู่ 4 บ้านน้ำลอก ตำบลบ่อทอง อำเภอทองแสนขัน จังหวัดอุตรดิตถ์ รหัสไปษณีย์ 53230
- เนื้อที่: 6 ไร่ 2 งาน 21 ตารางวา
ประวัติความเป็นมา
ความเป็นมาเดิม
วัดดอนมูลน้ำลอก ตั้งอยู่หมู่ที่ ๔ ตำบลบ่อทอง อำเภอทองแสนขัน จังหวัดอุตรดิตถ์ มีประวัติความเป็นมาจากการเล่าขานว่า ประมาณปี พ.ศ. ๒๓๐๐ ชนกลุ่มหนึ่งที่มีภูมิลำเนาแถบบ้านหนองอ่าง หนองแส เชียงแสน เมืองเชียงราย จำนวน ๑๒ หลังคาเรือนเรือน พากันอพยพหนีภัยสงครามฮ่อลงมาทางใต้ เมื่อมาถึงแถบบ้านหลวงป่ายาง ตำบลน้ำอ่าง อำเภอตรอน จังหวัดอุตรดิตถ์(ปัจจุบัน) พบทำเลมีที่ดินอุดมสมบูรณ์ มีแม่น้ำไหลผ่านและมีกลุ่มต้นยางขนาดใหญ่ต้นสูงขึ้นอย่างหนาแน่น จึงตัดสินใจตั้งรกรากที่นี้ และตั้งชื่อหมู่บ้านใหม่นี้ว่า “บ้านหลวงป่ายาง” ต่อมาจึงชักชวนกันสร้างวัดขึ้นครั้งแรกคือ "วัดหลวงป่ายาง" ชุมชนกลุ่มนี้ยังรักษาจารีต ประเพณี วัฒนธรรมทางเหนืออย่างเหนียวแน่นไม่เสื่อมคลาย แม้ว่าจะย้ายถิ่นฐานมาอยู่ในหลายพื้นที่ก็ตาม รวมทั้งประเพณีการเทศน์มหาชาติ(เดือนยี่)
จนถึง พ.ศ. ๒๔๔๒ ชุมชนขยายตัวมีขนาดใหญ่ขึ้น ประจวบกับสมัยนั้นเกิดโรคระบาดชาวบ้านเรียกกันว่า “โรคห่า”หลวงพ่อสุรินทร์ (สกุลเดิม กันภัย)ได้ชักชวนชาวบ้านจำนวน ๒๔ หลังคาเรือน ย้ายถิ่นฐานเพื่อหนีโรคระบาดและไปสร้างวัด และหมู่บ้าน พร้อมกับจับจองที่ดินทำกินแห่งใหม่ และเรียกหมู่บ้านแห่งใหม่นี้ว่า “บ้านไร่นอก”หรือ “บ้านป่านอก”กาลต่อมา เนื่องจากที่พักและที่ทำกินอยู่ใกล้กับคลองน้ำลอก จึงเพี้ยนเสียงเรียกขานกันใหม่เป็น “บ้านน้ำลอก” และมีการปลูกไม้ผล ไม้ยืนต้น มีการกั้นฝายหลวง กั้นคลองน้ำลอกและทำคลองน้ำสายเล็กๆ ไปสู่พื้นที่ทำนาหรือเพื่อใช้ในการเกษตร
วัดนี้เป็นวัดที่ถูกย้ายมาสร้างขึ้นใหม่ โดยการนำของหลวงสุรินทร์ เพราะเดิมนั้นวัดตั้งอยู่ทางทิศตะวันตก ห่างออกไปประมาณ ๑๐๐ เมตร เป็นที่ลุ่มถูกภัยธรรมชาติน้ำท่วมบ่อย ไม่มีโบสถ์ มีเพียงกุฎีสงฆ์และที่บำเพ็ญบุญเท่านั้น ท่านเจ้าอาวาส คือหลวงพ่อสุรินทร์ (กันภัย) ซึ่งได้นำศรัทธาญาติโยมที่อพยพมาด้วย (มาจากหนองแส หนองอ่าง ) ท่านเดินธุดงค์ผ่านมาเห็นสถานที่ตรงนี้เป็นทำเลที่ดีเป็นป่าไม้ธรรมชาติ มีพื้นที่ราบกว้างใหญ่และมีคลองน้ำล้อมรอบทุกทิศจึงได้ชักชวนญาติโยมที่มาด้วยประมาณ ๑๕ - ๒๐ ครัวเรือนมาตั้งรกลากทำไร่ ทำนากันที่นี่ ต่อมาหลวงสุรินทร์ เห็นสมควรจึงชักชวนญาติโยมย้ายที่ตั้งวัดใหม่ในปัจจุบันซึ่งเป็นพื้นที่ราบสูง น้ำท่วมไม่ถึงและได้ตั้งชื่อวัดว่า วัดดอนมูล ( มูน ที่สูง เป็นภาษาล้านนา ) และตั้งชื่อหมู่บ้านว่า บ้านน้ำลอก เพราะตั้งอยู่ใกล้กับคลองน้ำลอกชาวบ้านนิยมเรียกว่า วัดดอนมูล หรือ วัดน้ำลอก ตามชื่อหมู่บ้าน
ในปี พ.ศ. ๒๕๔๔ โดยความเห็นชอบของมหาเถรสมาคม กระมรวงศึกษาธิการ ในการขอเปลี่ยนแปลงชื่อวัด ให้ตรงกับใบประกาศพระราชทานวิสุงคามสีมา และตามเอกสารสิทธิ์ที่ดิน จากวัด ดอนมูล เป็น วัดดอนมูลน้ำลอก เมื่อวันที่ ๑๔ กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๔
กาลต่อมา มีพระภิกษุจำพรรษามากขึ้น ได้ก่อสร้างเสนาสนะ และมีผู้คนเข้ามาอยู่อาศัยมากขึ้น จึงได้มีการพัฒนาศาสนะวัตถุหลายประการ อาทิ ได้จัดบูรณะอุโบสถใหม่ สร้างศาลาการเปรียญใหม่ หอระฆัง ซุ้มประตู โรงเรียนพระปริยัติธรรม ศาลาพิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน กุฏิสงฆ์ ห้องน้ำห้องสุขา จนถึงปัจจุบัน
ที่ตั้งวัดในปัจจุบัน
วัดดอนมูลน้ำลอก เป็นวัดราษฎร์ สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ตั้งอยู่เลขที่ ๑๗๒ หมู่ที่ ๔ ตำบลบ่อทอง อำเภอทองแสนขัน จังหวัดอุตรดิตถ์ มีเนื้อที่๖ ไร่ ๒ งาน ๒๑ ตารางวา ตามโฉนดที่ดินเลขที่ ๑๕๖๗๔ ที่ธรณีสงฆ์ ๒ แปลง ๆ ที่ ๑ เนื้อที่๒ ไร่ ๓ งาน ๑๖ ตารางวา ตามโฉนดเลขที่ ๖๘๑๐ และแปลงที่ ๒ เนื้อที่- ไร่ ๓ งาน ๑๓ ตารางวา ตามโฉนดเลขที่ ๑๔๐๗๙(ใช้ประโยชน์สาธารณสงเคราะห์ สร้างอาคารเอนกประสงค์เป็นศูนย์เรียนรู้และที่ประชุมของหมู่บ้าน)
มีอาณาเขตดังนี้ คือ
ทิศเหนือ จรด คลองน้ำลอก
ทิศใต้ จรด ถนนสาธารณะ
ทิศตะวันออก จรด ถนนสาธารณะ
ทิศตะวันตก จรด ถนนสาธารณะ
สถานะภาพของวัดในปัจจุบัน
• วัดพัฒนาดีเด่น เมื่อวันที่ 1 เดือน มกราคม พ.ศ. 2505
• วัดส่งเสริมสุขภาพดีเด่น เมื่อวันที่ 1 เดือน มกราคม พ.ศ. 2558
• ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 12 เดือน มิถุนายน พ.ศ. 2500
ความน่าสนใจภายในวัดดอนมูลน้าลอก
เสนาสนะถาวรวัตถุวัดดอนมูลน้ำลอก
๑. อุโบสถ
มีลักษณะรูปทรงไทยประยุกต์ โครงสร้างส่วนใหญ่เป็นคอนกรีตเสริมเหล็ก สร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๕ และได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อวันที่ ๑๔ กุภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๑ มีขนาด กว้าง ๗ เมตร ยาว ๑๕ เมตร (ได้บูรณปฏิสังขรณ์ใหม่เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๓๕)
๒. ศาลาการเปรียญ
การก่อสร้างแล้วเสร็จเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๙ มีลักษณะรูปทรงเป็นทรงไทยประยุกต์ โครงสร้างส่วนใหญ่เป็นคอนกรีตเสริมเหล็ก ๑ ชั้น กว้าง ๑๙ เมตร ยาว ๔๘ เมตร
๓. โรงเรียนพระปริยัติธรรมและพิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน
การก่อสร้างได้ปรับปรุงจากศาลาการเปรียญหลังเก่า เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๕๐ โครงสร้างด้วยไม้ แบบล้านนา ๒ ชั้น หลังคามุงด้วยสังกะสี กว้าง ๑๒ เมตร ยาว ๒๔ เมตร
๔. กุฏิสงฆ์
การก่อสร้างได้แล้วเสร็จเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๑๗ มีลักษณะรูปทรงเป็นทรงไทยประยุกต์ สร้างด้วยไม้ เมื่อปี พ.ศ.๒๕๕๙ ได้เปลี่ยนหลังคาใหม่จากสังกะสี เป็นมัลทัลชีส กว้าง ๑๕ เมตร ยาว๓๐ เมตร
กุฏิเจ้าอาวาส ก่อสร้างแล้วเสร็จเมื่อปี ๒๕๔๐ มีลักษณะรูปทรงปั้นหยาแบบล้านนา โครงสร้างคอนกรีต ผสมไม้ หลังคามุงกระเบื้อง กว้าง
๕. หอระฆัง
การก่อสร้างได้แล้วเสร็จเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๕๖ มีลักษณะรูปทรงเป็นทรงไทยจตุรมุข ๘ เหลี่ยม โครงสร้างคอนกรีตผสมด้วยไม้สักทอง ๓ ชั้น เป็นหอกลองและหอระฆังอยู่ในที่เดียวกัน
๖. ซุ้มประตู
การสร้างได้แล้วเสร็จเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๕๑ มีลักษณะรูปทรงเป็นทรงไทยจตุรมุช สร้างด้วยไม้สักทองทั้งหมด หลังคามุงกระเบื้อง
๗. วิหารอดีตเจ้าอาวาส
วิหารประดิษฐานรูปเหมือน และอัฐิอดีตเจ้าอาวาส หลวงพ่อสุรินทร์ หลวงพ่อแก้ว สร้างเสร็จเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๑ ลักษณะรูปทรงแบบล้านนา ก่ออิฐถือปูน หลังคามุงกระเบื้อง
๘. หอธรรม (หอพระธรรม)
สร้างเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๐๗ โครงสร้างด้วยไม้ เสาต้นเดียว รูปทรงสีเหลี่ยม หลังคา ๓ ชั้น ทรงเจดีย์แบบไทยญวน เป็นที่เก็บคัมภีร์โบราณ นิทาน ตำรายา ค่าว มหาชาติ เป็นภาษาล้านนา
โครงการปรับปรุงภูมิทัศน์บริเวณวัด
วัดดอนมูลน้ำลอก ได้ดำเนินการปรับปรุงภูมิทัศน์บริเวณโดยรอบของวัดอยู่เสมอ เพื่อเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจแก่พุทธศาสนิกชน และเยาวชน ที่ได้เข้ามาร่วมทำวัตรสวดมนต์ ทุกวันพระร่วมกับพระภิกษุสามเณร และที่ได้เข้ามากราบขอพรพระพุทธปฏิมา และวิหารอดีตเจ้าอาวาส อยู่เป็นประจำ
ข้อมูลเมื่อวันที่ 9 มีนาคม 2560
พระครูนิวิฐธรรมวิมล ติสฺสวํโส เจ้าอาวาสวัดดอนมูลน้าลอก
พระครูนิวิฐธรรมวิมล ติสฺสวํโส
มีลำดับชั้นสมณศักดิ์เป็น ชั้นเอก
ปัจจุบันดำรงตำแหน่งเป็น เจ้าอาวาสวัดดอนมูลน้าลอก และยังดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าคณะตำบล (จต.)
ประวัติด้านการศึกษาของพระครูนิวิฐธรรมวิมล ติสฺสวํโส
พระครูนิวิฐธรรมวิมล ติสฺสวํโส เจ้าอาวาสวัดดอนมูลน้าลอก
จบการศึกษาศึกษาระดับปริญญาตรี เมื่อปีการศึกษา พ.ศ.
อดีตเจ้าอาวาสวัดดอนมูลน้าลอก
| หลวงพ่อสุรินทร์ |
ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ปี พ.ศ.2486 ถึงปี พ.ศ.2487 |
| หลวงพ่อแก้ว อรินฺทโม |
ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ปี พ.ศ.2487 ถึงปี พ.ศ.2507 |
| พระอาจารย์แอ อนงฺคโน |
ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ปี พ.ศ.2508 ถึงปี พ.ศ.2509 |
| พระอาจารย์มี |
ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ปี พ.ศ.2509 ถึงปี พ.ศ.2510 |
| พระอาจารย์สำรวม สมาจาโร |
ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ปี พ.ศ.2511 ถึงปี พ.ศ.2522 |
| พระอาจารย์ตัด |
ไม่ทราบปี พ.ศ. ที่แน่นอน |
| พระอาจารย์จันทร์ |
ไม่ทราบปี พ.ศ. ที่แน่นอน |
| พระอาจารย์พระชัย |
ไม่ทราบปี พ.ศ. ที่แน่นอน |
การจัดการศึกษาภายในวัดดอนมูลน้าลอก
การจัดการศึกษาภายในวัดดอนมูลน้าลอกนั้น จะประกอบไปด้วย
- สวนสมุนไพรในวัด
- โครงการต้นไม้พูดได้
- จัดการศึกษาธรรมศึกษาชั้นตรี (เรียนเฉพาะเสาร์-อาทิตย์)
- จัดการศึกษาธรรมศึกษาชั้นโท (เรียนเฉพาะเสาร์-อาทิตย์)
- จัดการศึกษาแผนกธรรม
