• ชื่อวัด: วัดม่วยต่อ
• ประเภทวัด: วัดราษฎร์/พัทธสีมา
• นิกาย: มหานิกาย
• พระภิกษุ: 6 รูป
• สามเณร: 33 รูป
• ลูกศิษย์วัด: 1 คน
• ที่ตั้ง: เลขที่ 21 หมู่ เทศบาลเมืองแม่ฮ่องสอน ผดุงม่วยต่อ ตำบลจองคำ อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน จังหวัดแม่ฮ่องสอน รหัสไปษณีย์ 58000
• เนื้อที่: 13 ไร่ 38 ตารางวา
• โทร: (053)611-316 หรือ 086-050-2423

            พ.ศ.2420 เจ้านางเมี๊ยะ ซึ่งเป็นภรรยาของพญาสิงหนาทราชา เป็นเจ้าฟ้าครองเมืองเป็นองค์ที่สอง ได้ครองเมืองอยู่ 7 ปี ก็ถึงอสัญญกรรม ผู้ที่มีศรัทธายิ่งในพระพุทธศาสนา จึงได้บริจาคทรัพย์ส่วนตัว จำนวน 35,000 รูปี ของอังกฤษ สมัยยึดครองอินเดียและพม่า เมื่อคิดเป็นเงินไทย ประมาณ 760,000 บาท ถวายขึ้นเพื่อสร้างวัด เมื่อทำการก่อสร้างเสนาสนะต่างๆ เรียบร้อยแล้ว จึงได้ตั้งนามว่า วัดม่วยต่อ คำว่า "ม่วยต่อ" เป็นภาษาไทใหญ่ ในรัฐฉานมาก่อน เจ้านางเมี๊ยะและประชาชนเคยไปกราบไหว้และให้ความอุปถัมภ์ แล้วในคราวก่อนวัดม่วยต่อ อ.หมอกใหม่ และวัดม่วยต่อ อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน จึงมีความสัมพันธ์กันมาจนทุกวันนี้ เสนาสนะของวัดม่วยต่อ (หลังถูกรื้อเมื่อ พ.ศ.2506) สร้างด้วยศรัทธาของเจ้าแม่นางเมี๊ยะ จึงประณีตและมีลวดลายสวยงามมาก ในสมัยเดียวกันปรากฏว่า ไม่มีวัดอื่นที่มีความสวยงามแข่งได้ เจ้านางเมี๊ยะจึงตั้งใจเอาไว้ว่าจะประดับแก้วปิดทองให้สวยงามยิ่งขึ้น แต่ยังไม่ได้ทำก็ได้ถึงแก่กรรมเสียก่อน วัดม่วยต่อ แปลว่า "วัดแห่งเจดีย์" สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2432 โดยเจ้าแม่นางเมี๊ยะ เจ้าเมืองแม่ฮ่องสอนองค์ที่สอง สร้างศาลาการเปรียญแบบไทยใหญ่ ต่อมาปี พ.ศ.2427 ครูบาคำภีระ เจ้าอาวาสองค์แรกพร้อมศรัทธาร่วมกันสร้างเจดีย์ (ม่วยต่อ) 6 องค์ ขึ้น
            ต่อมาเมื่อปี พ.ศ.2437 วัดทรุดโทรมไปตามกาลเวลามาก พระราชวีรากร เจ้าอาวาส และเจ้าคณะจังหวัดแม่ฮ่องสอน จึงสร้างศาลาการเปรียญทรงไทยขึ้นใหม่ จนปัจจุบัน
            ประวัติโดยสังเขปเขียนใหม่ปัจจุบัน วัดม่วยต่อ ตั้งอยู่ที่เลขที่ ๒๑ ถนนผดุงม่วยต่อ ตำบลจองคำ อ.เมืองแม่ฮ่องสอน จังหวัดแม่ฮ่องสอน สังกัดคณะสงห์มหานิกาย ที่ดินตั้งวัดมีเนื้อที่ 13 ไร่ 38 ตารางวา โฉนดเลขที่ 664 อาณาเขต ทิศเหนือประมาณ 3 เส้น 15 วา จดถนนสาธารณะทิศใต้ ประมาณ 1 เส้น 10 วา จดวัดพระนอน ทิศตะวันออก ประมาณ ๓ เส้น ๑๓ วา จดถนนผดุงม่วยต่อทิศตะวันตกประมาณ ๕ เส้น ๑๑ วา ๒ ศอก จดวัดพระธาตุดอยกองมู มีที่ธรณีสงฆ์จำนวน 3 แปลง เนื้อที่ 8 ไร่ 3 งาน 95/7-10 ตารางวา โฉนดเลขที่ 454 456 1993 
            อาคารเสนาสนะประกอบด้วย อุโอสถ, ศาลาอเนกประสงค์, การเปรียญ, โรงครัว, กุฏิสงฆ์, ศาลาบำเพ็ญกุศล, เป็นที่ตั้งของ สำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดแม่ฮ่องสอน และ สำนักงานชมรมผู้สูงอายุจังหวัดแม่ฮ่องสอน ด้วย
            ปูชนียวัตถุ ประกอบด้วยพระประธานในอุโบสถ เป็นพระพุทธรูปทองเหลือง พระประธานที่ศาลาการเปรียญ เป็นพระพุทธรูปเนื้อสัมฤทธิ์ ศิลปะพม่า พระพุทธรูปสิงห์ 1 จำนวน 1 องค์ สิงห์ ๓ จำนวน 1 องค์ งาช้างแกะสลักเป็นพระพุทธเจ้า 28 พระองค์ ศิลปะพม่า จำนวน 2 คู่ แท่น พระแบบปราสาทยอดแหลมเจดีย์ จำนวน 1 แท่น หอบรรจุระฆังแบบกระดิ่งลูกใหญ่ จำนวน 1 หลัง
            วัดม่ยต่อ สร้างเมื่อ พ.ศ.2466 ความเป็นมาของชื่อวัดเนื่องจากเจ้าอาวาสรูปแรกได้ย้ายมาจากวัดม่วยต่อ อำเภอหมอกใหม่ ในรัฐฉานแห่งสหภาพพม่า จึงได้นำเอาชื่อวัดม่วยต่อมาใช้ ผู้สร้างวัดม่วยต่อ อำเภอเมือง จังหวัดแม่ฮ่องสอน คือ เจ้าแม่นางเมี้ยะ เดิมชื่อว่าวัดม่วยต่อ ชาวบ้านเรียกว่า จองม่วยต่อ ได้รับคัดเลือกจากกรมการศาสนาให้เป็นวัดพัฒนาตัวอย่างประจำปี พ.ศ.2507 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อวันที่ 24 เมษายน พ.ศ.2468
            เขตวิสุงคามสีมา กว้าง 40 เมตร ยาว 80 เมตร การบริหารการปกครองมีเจ้าอาวาสเท่าที่ทราบนาม มีดังต่อไปนี้ คือ
                   รูปที่ 1 พระคำภีระ คมฺภีโร  พ.ศ.2432-2459 
                   รูปที่ 2 พระครูวิริยะมงคล สังคะวาหะ  พ.ศ.2459-2472
                   รูปที่ 3 พระครูวิริยะมงคล ศาสนาดา พ.ศ.2472-2476 
                   รูปที่ 4 พระครูโสภณสวัสดิการ พ.ศ.2476-2484
                   รูปที่ 5 พระราชวีรากร พ.ศ.2484-2510
                   รูปที่ 6 พระมหาธรรมศร ฐานิสฺสโร พ.ศ.2510-2519
                   รูปที่ 7 พระอธิการอเนก นาถธมฺโม พ.ศ.2520-2530 
                   รูปที่ 8 พระครูอนุศาสน์โสภณ ตั้งแต่ พ.ศ.2531 เป็นต้นมา
            ปัจจุบัน วัดม่วยต่อ เป็นวัดที่ให้การส่งเสรืมการศึกษาแก่เยาวชนที่ด้อยโอกาสทางการศึกษาตอลดมา มีโรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกธรรม นักธรรมชั้นตรี,โท,เอก และแผนกสามัญศึกษา ม.1-6 ตั้งอยู่ในวัด จึงมีพระภิกษุ-สามเณร มาพำนักอาศัยอยู่เป็นจำนวนมากทุกปี

            วัดม่วยต่อ เป็นวัดที่อยู่ติดเชิงเขา ของวัดพระธาตุดอยกองมู อยู่ทางทิิศเหนือของวัดพระนอน ติดกับถนนสาธารณะ บริเวณเจดีย์ 6 องค์ ติดกับทางเดินเท้าขึ้นวัดพระธาตุดอยกองมู บริเวณลานเจดีย์เป็นสนามหญ้าในช่วงฤดูฝนหญ้าจะเขียวสด มองเห็นทองฟ้าสวยงาม มีอุโบสถศิลปะไทใหญ่ผสมล้านนา ซึ่งสามารถมองได้อย่างเด่นชัดคู่ขนานกับบันไดนาค ทางขึ้นลานเจดีย์ 6 องค์ บริเวณด้านหน้าลานเจดีย์จะมีหอพระพุทธเจ้า-ซู-ตอง-เป้ (พระทันใจ) กู่บรรจุอัฏฐิของบรรพบุรุษทั้งหลาย และมีหลุมหลบภัย สมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ซึ่งอยู่ในช่วงที่ทางวัดจะได้ทำการบูรณะ จัดสวนหย่อมให้สวยงามยิ่งขึ้นไป

• จัดการศึกษาแผนกธรรม-บาลี
• โครงการส่งเสิรมเด็กชาวเขาเรียนปริยัติ
• จัดการศึกษาแผนกธรรม
• เจ้าอาวาสเป็นผู้สอนนักธรรม
• ศูนย์การเรียนรู้ชุมชน แหล่งการเรียนรู้ศีลธรรมในวัด
• อุทยานการศึกษา
• โรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา
• ศูนย์บริการผู้สุงอายุในวัด
• หน่วยเผยแพร่ศีลธรรม/ศูนย์วัฒนธรรมสายใยชุมชน